AĞRILI ADET GÖRME (Dismenore)

           

Picture

Adet kanamasının olduğu dönemde karnın alt kesimlerinde hissedilen künt ve zonklayıcı tarzda ağrılardır. Pek çok kadın adet döneminde ve hemen öncesinde az veya çok bir takım ağrılar, kramplar hisseder, fakat bazı kadınların bu dönemdeki ağrı ve sıkıntıları günlük işlerine engel olacak şiddette olabilmektedir.
Yapılan muayene ve tetkikler sonucu bazı kadınlarda:endometriozis, miyom gibi ağrıyı izah edecek bir neden bulunabilmektedir. Ağrıya neden olan organik bir faktör bulunduğunda , bu nedenin ortadan kaldırılması ,adet dönemindeki sancıları da ortadan kaldıracaktır.
Yapılan incelemelerde , ağrıları izah edecek herhangi bir neden bulunmadığında "primer dismenore" teşhisi konulur.Bu tip adet sancıları genellikle yaşla birlikte azalma eğilimindedir ve doğum yaptıktan sonra ya tamamen kaybolurlar veya çok azalırlar.

Belirtiler

Genellikle
·         Alt karın bölgesinde hissedilen künt,kramp tarzı ağrılar
·         Sırta ve uyluklara doğru yayılan ağrılar en sıklıkla görülmektedir.

Bazı kadınlarda bu dönemde
·         Bulantı ve kusma
·         İshal
·         Terleme
·         Baş dönmesi görülebilmektedir.

Ne zaman doktora başvurmalı?
Bir kaç yıl önce adet görmeye başlamış ve adet dönemi hissettiğiniz sancılar çok önemli değilse endişelenmenize gerek yoktur.Fakat ağrılar her ay bir kaç gün işinize gücünüze engel oluyor, yaşam kalitenizi olumsuz etkiliyorsa doktora başvurmalısınız. Daha ileri yaşlarda ve adet döneminde sancı hissetmeye yeni başlamışsanız de doktora başvurmanız doğru olacaktır.

Nedenleri
Adet dönemimde, rahmin iç tabakası dökülerek atılmaktadır ve bu sürecin tamamlanabilmesi için de rahminizde kasılmalar oluşmaktadır.Hormon benzeri maddeler olan prostaglandinler ,rahmin kasılmasını sağlarken ağrıya neden olmaktadırlar. Prostaglandin seviyesi ne kadar yüksek ise o kadar şiddetli ağrı oluşmaktadır. Pek çok uzmanın inanışına göre oluşan şiddetli kasılmalar kan damarlarında kanın akışını bozmakta ve rahim kasında beslenme bozukluğu oluşturarak ağrı oluşturmaktadır. ( Bu mekanizma kalp kasını besleyen damarların tıkanması ile ortaya çıkan göğüs ağrısı ile aynı mekanizmadır)

Adet sancısı aşağıdaki durumlarda da oluşmaktadır:

·         Endometriozis: Rahmin içini kaplayan dokunun (endometrium) rahim dışına da yerleşmesi ile oluşur. Bu dokularda her ay kanama oluşturur ve buna bağlı ağrılar duyulabilir.En sık yerleştiği yerler tüpler, yumurtalıklar ve leğen kemiğiniz iç kısmıdır.
·         Miyomlar:Rahim duvarında oluşan iyi huylu tümörlerdir, nadiren de olsa ağrılı adet görmeye neden olurlar
·         Adenomiyozis:Bu rahatsızlıkta, rahmin içini kaplayan endometrium tabakası, rahim kasının içine doğru girintiler yaparak büyür ve sancılara neden olabilir.
·         Pelvik inflamatuar hastalık (PID): genelde bakterilerin neden olduğu yumurtalık , tüpler ve leğen kemiğinin iç yüzeyini ilgilendiren iltihabi hastalıktır.
·         Rahim ağzı darlığı (servikal stenoz) : Rahim içinde oluşan kanamanın vajinaya boşaldığı kanaldaki darlıklar kan akımını bozduğu için rahim içindeki basınç artar ve ağrılı adet görülebilir.

Risk Faktörleri:

Ağrılı adet görme (dismenore) ile ilgili başlıca risk faktörleri
·         Genç yaş (20 nin altı)
·         Erken ergenlik ( 11 yaş ve alı)
·         Adet kanamalarının aşırı olması
·         Doğum yapmamış olmak

Komplikasyonlar

Adet sancısına neden olan faktörlere göre değişik komplikasyonlar görülebilir.Örneğin sorun endometriozis ise gebe kalmakta zorlanabilirsiniz.Problem PID den kaynaklanıyorsa tüplerde oluşacak hasara bağlı olarak dış gebelik geçirme riskiniz artabilir.

Doktora başvurduğunuzda neler yapılır?

Doktorunuz detaylı olarak hikayenizi öğrendikten sonra muayenenizi yapacaktır ve sırada üreme organlarınızda bir anormallik olup olmadığını herhangi bir enfeksiyon olup olmadığını gözden geçirecektir..Daha sonrada bulgulara bağlı olarak bazı incelemeler istenecektir.

Testler ve Teşhis:

Aşağıdaki testlerin bazıları sizin durumunuza özel olarak istenebilir

Ultrason:Ses dalgaları kullanılarak rahim,yumurtalık, tüpler değerlendirilir.Bu inceleme karnınızdan yapılabildiği gibi vajinal yolla da yapılabilir.

Tomografi (CT): X ışınları kullanılarak yapılan bir görüntüleme metodudur.

MR:Yüksek yoğunluklu bir manyetik alanda radyo dalgaları kullanılarak yapılan bir incelemedir.

Histeroskopi:Işıklı bir aletle rahim içine girilerek yapılan bir incelemedir.Bu inceleme sırasında tespit edilen ufak miyom ve polipler aynı seansta alınarak tedavi de tamamlanabilir.

Laparoskopi: Işıklı bir aletle karın boşluğuna girilerek rahim, yumurtalıklar,tüpler ve diğer karın içi organlar ve bunların birbirleri ile olan ilişkileri değerlendirilir. Bu işlemde

·         Endometriozis
·         Karın içi yapışıklıklar
·         Miyomlar
·         Yumurtalık kistleri
·         Dış gebelik değerlendirilebilir ve bazı durumlarda da tedavi edilebilir

TEDAVİ

İlaçlar

·         Non Steroid Antiinflamatuar ilaçlar (NSAID):Bu grup ilaçlar adet sancılarını kontrol etmekte faydalı olabilmektedir.İbuprofen,Naproksen,Mefenamic asit içeren ilaçlar size önerilebilir.Bu gruptan ilaçları özellikle adetiniz başlamadan bir gün önce kullanmaya başlarsanız çok daha etkili olacaklardır.

·         Doğum kontrol hapları: Yumurtlamayı engelleyerek etkili olan bu ilaçlar aynı zamanda adet sancılarını da oldukça azaltmaktadırlar.Doktorunuz sizin için uygun bir markayı önerecektir.

Cerrahi

Adet sancılarınızın nedeni endometriozis veya miyom gibi bir rahatsızlık ise bunların cerrahi olarak giderilmesi sizi rahatlatacaktır.

Yaşantı Değişikliği ve Ev ilaçları

Klasik tıbbi yaklaşımların yanında alternatif metotlar da rahatlatıcı olabilir:

·         Stresi azaltın: Yoga, masaj ve meditasyon ile stresinizi azaltarak adet sancılarınızda azalma sağlanabilir
·         Akupunktur:Klasik bir çin tıbbı uygulaması olan bu tedavide özel noktalara iğneler saplanmaktadır.Bazı hastalarda yararlı olmaktadır.
·         TENS: cilde yerleştirilen elektrotlar ile verilen elektrik uyarıları, ağrı eşiğini yükselterek ve vücudun salgıladığı ağrı kesiciler olan endorfinleri artırarak faydalı olmaktadır.
·         Diyet: vitamin E ve omega-3 destekleri adet sancılarını azaltabilmektedir. 
Op.Dr.Hüseyin  ŞENYURT
Tunus Caddesi50A/7 KAVAKLIDERE/ANKARA
TEL:(312) 431 71 71
GSM: (542)-216 32 32
Elektronik posta: [email protected]