EPİDURAL ANESTEZİ ve DOĞUM
Bu yazıda doğum eylemi sırasında kullanımı çok popüler olan epidural anestezi hakkında bilgiler bulacaksınız.
Doğum eylemi sırasında uygulanan epidural anestezi, vücudun belli bir bölgesinde ağrı duyusunun algılanmasını baskılamak amacı ile verilir. Total anestezi yani hedef bölgenin tamamen hissiz hale gelmesi amaçlanmaz. Epidural anestezi uygulamasında bupivacaine, chloroprocaine veya lidocaine gibi lokal anestetik ilaçlar ve bunların yanında yardımcı olarak asfentanyl, sufentanil, epinefrin, fentanyl, morfin ve klonidin gibi ilaçlar kullanılır.
EPİDURAL ANESTEZİ NASIL YAPILIR?
İşlem öncesi damar yolu ile serum verilerek, epidural sonrası oluşabilecek tansiyon düşmelerine karşı tedbir alınır.1-2 litre kadar serum damar yolu ile yollandıktan sonra, anesteziyi uygulayacak doktorun tercihine göre oturur veya yan yatar pozisyonda uygulamaya geçilecektir. Anestezinin uygulanmasını sağlayacak olan kateterin yerleştirileceği bölge dezenfekte edilecek ve kateterin yerleştirileceği bölgeye ufak bir iğne ile lokal anestetik enjekte edilecektir. Daha sonra epidural iğnesi yerleştirilecek ve uygun konuma geldikten sonra iğnenin içindeki boşluktan epidural kateter ilerletilerek epidural alana yerleşmesi sağlanacaktır. Kateter yerleştikten sonra, iğne çıkarılacak ve kateter sırtınıza bantla yapıştırılacak ve oynaması engellenecektir. Artık bu kateter vasıtası ile gerektiğinde ilaçlar verilebilecektir
KAÇ TİP EPİDURAL ANESTEZİ VARDIR?
Günümüzde uygulanan iki tip epidural anestezi bulunmaktadır:
1:Standart epidural anestezi: Kateter yerleştirildikten sonra narkotik ve anestetik ilaçlar bir pompa yardımı ile veya enjektörle verilir
2: Kombine Spinal-Epidural anestezi: Bu uygulamada anestetik ilaçlar ilk önce “intratekal alan “denen boşluğa verilir, daha sonra iğne geri çekilip epidural alana kateter yerleştirilir. Bu uygulamada anestetik etkinin başlaması daha hızlı olmaktadır.
EPİDURAL ANESTEZİNİN FAYDALARI NELERDİR?
EPİDURAL ANESTEZİNİN DEZAVANTAJLARI NELERDİR?
EPİDURAL HAKKINDA SIKÇA SORULANLAR
Epidural yerleştirilirken ağrı olur mu?
Bu sorunun cevabı kime sorduğunuza göre değişir. Bazı kadınlar epidural kateterinin yerleştirildiği bölgede hafif bir rahatsızlık ve basınç hissi duyduklarını söylemektedirler.
Epidural ne zaman yerleştirilir?
Doğum eylemi gerçekten başlayıp, rahim ağzındaki açıklık 4-5 cm. e ulaşınca epidural yerleştirilir.
Epidural doğumun gidişatını nasıl etkiler?
Epidural anestezi doğum eyleminin yavaşlamasına ve kasılmaların daha zayıf olmasına neden olabilir. Böyle bir durumda sunni sancı verilerek doğum eylemi hızlandırılmaya çalışılabilir.
Epidural anestezi bebeği nasıl etkiler?
Epidural anestezinin bebeği nasıl etkilediğine dair bulgular çok net olmayıp bir miktar müphemdir.Yeni doğan bebeğin durumunu etkileyen pek çok faktör bulunmaktadır.Kullanılan ilaçların dozları, kullanım süreleri ve doğum eyleminin ne kadar sürdüğü ayrı ayrı belirleyici faktörlerdir.Epidural anestezinin bebekte doğumdan sonra meme almakta zorlanmaya neden olabildiği, solunum depresyonu yapabildiği, kalp atımlarında yavaşlamaya neden olabildiği zaman zaman, bazı otörlerce söylenmektedir.
Epidural kateter yerleştirildikten sonra neler hissedeceğim?
Epidural kateter yerleştirildikten dakikalar sonra uyuşukluk başlayacak ve yaklaşık olarak 10-20 dakika sonra tam etki oluşacaktır. Zaman içinde anestezinin etkisi hafiflediğinde, belinizdeki kateterden ilave dozlar verilerek anestezinin devamı sağlanacaktır. Anestezinin veriliş şekli ve dozuna göre yataktan çıkmadan yatmanız istenebileceği gibi, dolaşmanıza izin verilmesi de mümkündür. Epidural anestezi uygulaması sırasında idrar yapmakta zorlanabilirsiniz, bu yüzden size bir idrar sondası takılması gerekebilir. Bu sonda doğumdan belli bir süre sonra çıkarılacaktır. Vajinal doğum gerçekleşip, anestezi uygulamasına son verildikten sonra, doğum kanalında bir rahatsızlık hissi ve yanma duymanız mümkündür.
Doğumun son aşamasında ıkınabilecek miyim?
Epidural anestezi nedeni ile ağrı (ağrının nedeni rahmin kasılmasıdır) geldiğini hissetmeyebilirsiniz. Bu durumda ıkınma refleksi de uyanmayacağı için gerektiği gibi ıkınmakta başarılı olamayabilirsiniz. Bu durumda karnınızdan baskı uygulanarak veya vakum, forseps gibi uygulamalar ile doğuma yardımcı olunması gerekebilir.
Epidural anestezi her zaman başarılı olur mu?
Epidural anestezi çoğunlukla başarılı olmakla beraber. Bazen hastalar ağrı duyduklarını veya bir tarafın diğerine göre daha iyi uyuştuğunu söyleyebilmektedirler.
Epidural anestezi ne zaman yapılmaz.
Doğum eylemi sırasında uygulanan epidural anestezi, vücudun belli bir bölgesinde ağrı duyusunun algılanmasını baskılamak amacı ile verilir. Total anestezi yani hedef bölgenin tamamen hissiz hale gelmesi amaçlanmaz. Epidural anestezi uygulamasında bupivacaine, chloroprocaine veya lidocaine gibi lokal anestetik ilaçlar ve bunların yanında yardımcı olarak asfentanyl, sufentanil, epinefrin, fentanyl, morfin ve klonidin gibi ilaçlar kullanılır.
EPİDURAL ANESTEZİ NASIL YAPILIR?
İşlem öncesi damar yolu ile serum verilerek, epidural sonrası oluşabilecek tansiyon düşmelerine karşı tedbir alınır.1-2 litre kadar serum damar yolu ile yollandıktan sonra, anesteziyi uygulayacak doktorun tercihine göre oturur veya yan yatar pozisyonda uygulamaya geçilecektir. Anestezinin uygulanmasını sağlayacak olan kateterin yerleştirileceği bölge dezenfekte edilecek ve kateterin yerleştirileceği bölgeye ufak bir iğne ile lokal anestetik enjekte edilecektir. Daha sonra epidural iğnesi yerleştirilecek ve uygun konuma geldikten sonra iğnenin içindeki boşluktan epidural kateter ilerletilerek epidural alana yerleşmesi sağlanacaktır. Kateter yerleştikten sonra, iğne çıkarılacak ve kateter sırtınıza bantla yapıştırılacak ve oynaması engellenecektir. Artık bu kateter vasıtası ile gerektiğinde ilaçlar verilebilecektir
KAÇ TİP EPİDURAL ANESTEZİ VARDIR?
Günümüzde uygulanan iki tip epidural anestezi bulunmaktadır:
1:Standart epidural anestezi: Kateter yerleştirildikten sonra narkotik ve anestetik ilaçlar bir pompa yardımı ile veya enjektörle verilir
2: Kombine Spinal-Epidural anestezi: Bu uygulamada anestetik ilaçlar ilk önce “intratekal alan “denen boşluğa verilir, daha sonra iğne geri çekilip epidural alana kateter yerleştirilir. Bu uygulamada anestetik etkinin başlaması daha hızlı olmaktadır.
EPİDURAL ANESTEZİNİN FAYDALARI NELERDİR?
- Eğer doğum eylemi uzarsa, fiziki olarak yıpranmanızı engeller, zinde kalmanızı sağlar
- Doğum eylemi sırasında oluşan ağrının giderilmesi, daha olumlu bir doğum tecrübesi sağlar
- Fiziki olarak tükenme ihtimaliniz azalacağı için, doğum eylemine aktif olarak katılabilirsiniz.
- Eğer vajinal doğum yapılamaz ve sezaryene karar verilirse, ameliyat sırasında bilinciniz açık olur ve ameliyat sonrası ağrı duymazsınız.
- Diğer metotlar yetersiz kalıp; tükenme, sinirlilik ve yorgunluk belirtileri ortaya çıkmaya başladığında uygulanacak epidural anestezi dinlenmenizi, gevşemenizi ve doğum eylemine aktif olarak katılmanızı sağlayabilir.
EPİDURAL ANESTEZİNİN DEZAVANTAJLARI NELERDİR?
- Epidural anestezi tansiyonun aniden düşmesine neden olabilir. Bu nedenle tansiyonunuz sık aralıklarla ölçülecek ve bebeğin yeterli kan akımı aldığından emin olunacaktır. Eğer tansiyon düşmesi olursa serum verilmesi, oksijen verilmesi ve bazı ilaçların kullanılması gerekli olabilir.
- Spinal sıvı kaçağına bağlı şiddetli baş ağrıları oluşabilir. Epidural anestezi uygulamasının bu komplikasyonu %1 den az vakada oluşmaktadır. Eğer ağrı uzun ve şiddetli olur ise, kendi kanınınız kullanılarak bir yama işlemi yapılarak baş ağrısı giderilebilir.
- Epidural anestezi yapıldıktan sonra bebeğin kalp atımları devamlı monitörize edilmesi gerekir. Bu arada yatakta belli periyotlarla pozisyon değiştirmeniz istenecektir. Uzun süre aynı pozisyonda kalmak doğum eylemini yavaşlatabilmekte ve hatta durdurmaktadır.
- Titreme, kulaklarda çınlama, sırt ağrısı, bulantı ve idrar yapmada zorluk oluşabilir
- Epidural anestezi, doğum eyleminin son bölümünde gerekli olan ıkınmaları yapmanızı zorlaştırabilir. Forseps veya vakum uygulanması gerekebilir ve hatta bazen doğumun sezaryen ile gerçekleşmesi zorunluluğu ortaya çıkabilir.
- Doğumdan sonraki bir kaç saat vücudunuzun alt kısmını uyuşuk hissedebilir ve yürümekte zorlanabilirsiniz.
- Çok nadiren kateter yerleştirilirken sinir zedelenmesi oluşabilir
EPİDURAL HAKKINDA SIKÇA SORULANLAR
Epidural yerleştirilirken ağrı olur mu?
Bu sorunun cevabı kime sorduğunuza göre değişir. Bazı kadınlar epidural kateterinin yerleştirildiği bölgede hafif bir rahatsızlık ve basınç hissi duyduklarını söylemektedirler.
Epidural ne zaman yerleştirilir?
Doğum eylemi gerçekten başlayıp, rahim ağzındaki açıklık 4-5 cm. e ulaşınca epidural yerleştirilir.
Epidural doğumun gidişatını nasıl etkiler?
Epidural anestezi doğum eyleminin yavaşlamasına ve kasılmaların daha zayıf olmasına neden olabilir. Böyle bir durumda sunni sancı verilerek doğum eylemi hızlandırılmaya çalışılabilir.
Epidural anestezi bebeği nasıl etkiler?
Epidural anestezinin bebeği nasıl etkilediğine dair bulgular çok net olmayıp bir miktar müphemdir.Yeni doğan bebeğin durumunu etkileyen pek çok faktör bulunmaktadır.Kullanılan ilaçların dozları, kullanım süreleri ve doğum eyleminin ne kadar sürdüğü ayrı ayrı belirleyici faktörlerdir.Epidural anestezinin bebekte doğumdan sonra meme almakta zorlanmaya neden olabildiği, solunum depresyonu yapabildiği, kalp atımlarında yavaşlamaya neden olabildiği zaman zaman, bazı otörlerce söylenmektedir.
Epidural kateter yerleştirildikten sonra neler hissedeceğim?
Epidural kateter yerleştirildikten dakikalar sonra uyuşukluk başlayacak ve yaklaşık olarak 10-20 dakika sonra tam etki oluşacaktır. Zaman içinde anestezinin etkisi hafiflediğinde, belinizdeki kateterden ilave dozlar verilerek anestezinin devamı sağlanacaktır. Anestezinin veriliş şekli ve dozuna göre yataktan çıkmadan yatmanız istenebileceği gibi, dolaşmanıza izin verilmesi de mümkündür. Epidural anestezi uygulaması sırasında idrar yapmakta zorlanabilirsiniz, bu yüzden size bir idrar sondası takılması gerekebilir. Bu sonda doğumdan belli bir süre sonra çıkarılacaktır. Vajinal doğum gerçekleşip, anestezi uygulamasına son verildikten sonra, doğum kanalında bir rahatsızlık hissi ve yanma duymanız mümkündür.
Doğumun son aşamasında ıkınabilecek miyim?
Epidural anestezi nedeni ile ağrı (ağrının nedeni rahmin kasılmasıdır) geldiğini hissetmeyebilirsiniz. Bu durumda ıkınma refleksi de uyanmayacağı için gerektiği gibi ıkınmakta başarılı olamayabilirsiniz. Bu durumda karnınızdan baskı uygulanarak veya vakum, forseps gibi uygulamalar ile doğuma yardımcı olunması gerekebilir.
Epidural anestezi her zaman başarılı olur mu?
Epidural anestezi çoğunlukla başarılı olmakla beraber. Bazen hastalar ağrı duyduklarını veya bir tarafın diğerine göre daha iyi uyuştuğunu söyleyebilmektedirler.
Epidural anestezi ne zaman yapılmaz.
- Kan sulandırıcı ilaçlar kullanıyorsanız
- Trombosit sayınız düşük ise
- Kanama ve/veya şok durumu var ise
- Sırtınızda bir enfeksiyon var ise
- Rahim ağzındaki açıklık 4 cm.den az ise
- Doğum çok hızlı ilerliyor ve anesteziyi gerçekleştirmek için zaman yok ise
- Daha önceden geçirilmiş belkemiği ameliyatları
- Belli derecenin üstünde skolyoz (belkemiği eğrilikleri)
- Bazı kalp rahatsızlıkları
Yukarıdaki video parçasında, bir hastamıza epidural anestezinin uygulanışını izleyebilirsiniz.
Op.Dr.Hüseyin ŞENYURT
Tunus Caddesi 50A/7 ANKARA
Tel: (312) 431 71 71
GSM: (542) 216 32 32
Elektronik posta: [email protected]
Tunus Caddesi 50A/7 ANKARA
Tel: (312) 431 71 71
GSM: (542) 216 32 32
Elektronik posta: [email protected]