EPİZYOTOMİ NEDİR? MUTLAKA YAPILMALI MIDIR?
EPİZYOTOMİ ÇEŞİTLERİ
Doğum sırasında ,doğumu kolaylaştırmak için veya vakum / forseps gibi uygulamaları kolaylaştırmak için perine (vajina ile anüs arasındaki doku) bölgesine yapılan kesiye verilen addır.
Uzun yıllar boyunca bu işlemin doğum sırasında daha büyük yırtıkların oluşmasını engellediği ve iyileşmesinin yırtıklara göre daha iyi olduğu kabul edildi. Ayrıca bu kesiğin pelvik tabandaki kas ve bağ dokusunun korunmasına yardım ettiğine inanılıyordu. Fakat günümüzde yapılan çalışmalar durumun pek te öyle olmadığını göstermektedir.
İyileşme süreci sıkıntılıdır ve bazen cerrahi kesiğin oluşabilecek doğal yırtıktan çok daha derin olduğu görülmektedir.Kesik bölgesinde enfeksiyonlar oluşabilmekte ,bazı kadınlarda doğumdan sonraki aylarda cinsel ilişki sırasında ağrılar oluşabilmektedir. Çok derin açılmış epizyotomilerde doğumdan sonraki dönemde gaita kaçırma problemi ile karşılaşılabilmektedir.
Günümüzde doğum hekimlerinin epizyotomiye bakışı değişmiştir ve bu işlemin rutin olarak her doğumda uygulanması artık önerilmektedir.
Ancak yine de bazı durumlarda epizyotomi yapılmaktadır. Örneğin
Epizyotomi iki şekilde yapılmaktadır:
Doğumun ikinci evresinde ,yani rahim ağzı tam açılıp bebeğin doğum kanalında aşağı doğru itildiği dönemde perine bölgesine uygulanacak sıcak kompresler , sıcak vazelin uygulaması ve masaj dokuyu yumuşatıp yırtıkları önleyebilir.Epizyotomi ihtiyacını azaltabilir.
Gebeliğin 34. haftasından sonra evde kendi kendinize yapabileceğiniz perine masajı da perine dokusunu yumuşatmak konusunda yardımcı olmaktadır. Bunun için ellerinizi yıkadıktan sonra parmaklarınıza kayganlaştırıcı bir jel uygulayıp başparmağınızı vajinaya yerleştirip anüse doğru bastırıp 2 dakika kadar tutmalısınız daha sonrada vajinanın çıkışa yakın kısmına yavaş bir şekilde masaj yapmalısınız. Bu işlemi her gün bir kez ve 10 dakika sürecek şekilde doğuma kadar tekrarlamalısınız.
Eğer doğumunuz sırasında epizyotomi yapıldı ise yara yeri bir kaç hafta boyunca acıyacaktır.Bu acı - ağrı özellikle yürürken ve otururken daha belirgindir. Eğer kesi veya yırtık büyük ise ağrı ve hassasiyet daha uzun süre devam edebilir.Kullanılan dikişler kendi kendine eriyen türde olduğu için tekrar doktora gidip dikiş aldırmanıza gerek olmayacaktır.
Bu arada iyileşmeyi hızlandırmak için
Yaraların iyileşme sürecinde günden güne daha iyi olmanız beklenir.Bu süreçte ağrınız artar ise, ateşiniz çıkar ise veya yara bölgesinden iltihap gelmeye başlar ise doktorunuzla temasa geçmelisiniz. Bunlar enfeksiyon belirtisi olabilir
Uzun yıllar boyunca bu işlemin doğum sırasında daha büyük yırtıkların oluşmasını engellediği ve iyileşmesinin yırtıklara göre daha iyi olduğu kabul edildi. Ayrıca bu kesiğin pelvik tabandaki kas ve bağ dokusunun korunmasına yardım ettiğine inanılıyordu. Fakat günümüzde yapılan çalışmalar durumun pek te öyle olmadığını göstermektedir.
İyileşme süreci sıkıntılıdır ve bazen cerrahi kesiğin oluşabilecek doğal yırtıktan çok daha derin olduğu görülmektedir.Kesik bölgesinde enfeksiyonlar oluşabilmekte ,bazı kadınlarda doğumdan sonraki aylarda cinsel ilişki sırasında ağrılar oluşabilmektedir. Çok derin açılmış epizyotomilerde doğumdan sonraki dönemde gaita kaçırma problemi ile karşılaşılabilmektedir.
Günümüzde doğum hekimlerinin epizyotomiye bakışı değişmiştir ve bu işlemin rutin olarak her doğumda uygulanması artık önerilmektedir.
Ancak yine de bazı durumlarda epizyotomi yapılmaktadır. Örneğin
- Vajinanın derin bir şekilde yırtılacağı tahmin ediliyorsa
- Bebeğin pozisyonu normal değil ise
- Bebek iri ise (fetal makrosomi)
- Bebeğin hızlı bir şekilde doğurtulması gerekiyorsa
Epizyotomi iki şekilde yapılmaktadır:
- Medyan (orta hat) kesi: Vajina ile anüs arasındaki doku dik bir şekilde kesilir. Onarması kolaydır ve doğum sonrası iyileşmesi kolay olur.Kesiğin anüse doğru uzaması riski vardır, bu yüzden doğum konusunda tecrübeli hekimler tarafından daha fazla tercih edilir.
- Medyolateral kesi. Kesik vajinadan arka tarafa doğru çapraz bir şekilde yapılır. Anüse uzama ihtimali azdır, fakat onarılması daha zordur ve iyileşme süreci daha ağrılıdır.
Doğumun ikinci evresinde ,yani rahim ağzı tam açılıp bebeğin doğum kanalında aşağı doğru itildiği dönemde perine bölgesine uygulanacak sıcak kompresler , sıcak vazelin uygulaması ve masaj dokuyu yumuşatıp yırtıkları önleyebilir.Epizyotomi ihtiyacını azaltabilir.
Gebeliğin 34. haftasından sonra evde kendi kendinize yapabileceğiniz perine masajı da perine dokusunu yumuşatmak konusunda yardımcı olmaktadır. Bunun için ellerinizi yıkadıktan sonra parmaklarınıza kayganlaştırıcı bir jel uygulayıp başparmağınızı vajinaya yerleştirip anüse doğru bastırıp 2 dakika kadar tutmalısınız daha sonrada vajinanın çıkışa yakın kısmına yavaş bir şekilde masaj yapmalısınız. Bu işlemi her gün bir kez ve 10 dakika sürecek şekilde doğuma kadar tekrarlamalısınız.
Eğer doğumunuz sırasında epizyotomi yapıldı ise yara yeri bir kaç hafta boyunca acıyacaktır.Bu acı - ağrı özellikle yürürken ve otururken daha belirgindir. Eğer kesi veya yırtık büyük ise ağrı ve hassasiyet daha uzun süre devam edebilir.Kullanılan dikişler kendi kendine eriyen türde olduğu için tekrar doktora gidip dikiş aldırmanıza gerek olmayacaktır.
Bu arada iyileşmeyi hızlandırmak için
- Yaraya soğuk uygulama yapabilirsiniz
- Barsak hareketleri sırasında yara yerinin gerilmesini azaltmak için temiz bir pet ile yara yerine bası uygulayabilirsiniz
- Otururken şişme bir simit veya uygun şekilli bir yastık üzerine oturmayı deneyebilirsiniz.
- Doktorunuzun önerdiği ağrı kesiciler ve kabızlığa karşı etkili ilaçları kullanabilirsiniz. Kabız kalmamaya özen gösteriniz. Kabızlık dikişlerin zorlanmasına yol açabilir.
- Lavanta yağının epizyotomi veya vajinal yırtıkların ağrısına iyi gelebildiği bazı araştırmacılarca söylenmektedir.Lavanta yağını banyo suyunuza karıştırabileceğiniz gibi direkt olarak yara veya yırtıkların üzerine de uygulayabilirsiniz.
Yaraların iyileşme sürecinde günden güne daha iyi olmanız beklenir.Bu süreçte ağrınız artar ise, ateşiniz çıkar ise veya yara bölgesinden iltihap gelmeye başlar ise doktorunuzla temasa geçmelisiniz. Bunlar enfeksiyon belirtisi olabilir