GEBELİKTE CİLT DEĞİŞİKLİKLERİ,JİNEKOLOG DOKTOR HÜSEYİN ŞENYURT , ANKARA

GEBELİKTE CİLT DEĞİŞİKLİKLERİ

Gebelik kadın vücudunu pek çok yönden etkileyen bir süreçtir.Kilo artışı , ciltte, saçlarda ve tırnaklarda oluşan değişiklikler dıştan fark edilen ve görüntünüzü değiştiren süreçler olduğu için gebede kaygı yaratabilmektedirler. Fakat genelde çık fazla endişe duymanıza gerek yoktur, zira oluşa değişikliklerin çoğu gebelik sonrası ortadan kaybolacaktır.

Gebelik ve cildinizÇoğu kadın gebelik sürecinde kilosunun artacağını, sırtında ağrılar hissedeceğini, karın cildinde çatlaklar oluşabileceğini bekler. Fakat ciltte ve saçlarda oluşan değişiklikler çoğu gebede sürpriz etkisi yaratır.Gebelik sırasında ciltte oluşan değişikliklerin pek çok nedeni vardır. Bunların bir kısmı gebelik sırasında oluşan hormonal değişikliklerle ilgilidir. Bir kısmı ise gebelik öncesi mevcut olup, gebelik sırasında değişiklik gösteren lezyonlardır. Fakat çoğu cilt değişikliğine neyin neden olduğu doktorlarca da tam olarak bilinmektedir.

Koyu renkli cilt lekeleri

Gebelik sırasında bazı kadınların göğüslerinde, meme uçlarında ve uylukların iç yüzlerinde koyu renkli lekeler belirir. Bu lekeler cilt ve saçlarınıza renk veren melanin adlı pigmentin artışından kaynaklanmaktadır. Esmer kadınlarda daha belirgin olan bu süreç ,gebelerin yaklaşık %90 da gözlenmektedir.Gözler, burun ve elmacık kemikleri üzerinde oluşan kahverengi lekelere "kloasma","melasma" veya "gebelik maskesi" adı verilir. Gebelerin yaklaşık %70 de kloasma gelişir. Güneşte kalınan süre arttıkça lekeler koyulaşır. Bu nedenle güneşte kalınan süre azaltılmalı, güneşe çıkarken geniş kenarlı bir şapka takılmalı ve en az 15 SPF olan koruyucu güneş kremleri kullanılmalıdır.Bu lekelerin tıbbi açıdan bir zararı bulunmamaktadır ve gebelikten sonraki bir kaç ay içinde soluklaşırlar fakat tamamen kaybolmaları pek söz konusu değildir.Bu arada cildinizde yeni veya hızla şekil değiştiren benler saptarsanız , bu durumdan doktorunuzu hemen haberdar ediniz.

Linea nigra

Bazı kadınlarda gebelik sırasında göbekten çatı kemiğine doğru uzanan koyu renkli bir hat belirir. Bu çizgiye "linea nigra" adı verilir. Bu çizgi de gebelik sonrası dönemde soluklaşacaktır

Cilt çatlakları

Gebelikte büyümekte olan bebeğe uyum gösterebilmek için gerilen cildinizde belli bölgelerde çatlaklar (stria gravidarum) oluşabilir. Bu çatlaklar en çok karın, kalçalar, göğüsler ve uyluk bölgelerinde oluşmaktadır. Bu çatlakların oluşup ulaşmayacağını belirleyen temel belirleyici cildinizin yapısıdır, yani bazı ciltler çatlamaya daha yatkın olmaktadır. İkinci önemli belirleyici gebelik sürecinde alınan kilolardır. Netice çatlakların oluşumu mekanik bir olaydır; aynen gerilen kumaşın yırtılması gibi oluşmaktadır. Dolayısı ile fazladan alınan kilolar, çatlak oluşma riskini de artırmaktadır.Çatlak oluşumunu engellediği iddia edilen pek çok krem, losyon veya yağ piyasada satılmakla beraber, bu ürünlerin işe yaradığına dair bilimsel bir kanıt bulunmamaktadır. Cildinizi nemlendirici bir kremle düzenli olarak nemlendirmek cildi yumuşak tutmak açısından faydalı olabilir.Oluşan çatlakların renkleri doğumdan sonra giderek açılır ve sedefi renkte izler kalır.

Saç değişiklikleri

Gebelik sürecinde gerçekleşen hormonal değişiklikler nedeni ile saçların gürleşmesi sıklıkla görülmektedir. Pek çok gebe kadın saçlarındaki gürleşmeyi fark etmektedir. Bazen , normalde kıl gelişimi görülmeyen yüz, göğüs, karın bölgelerinde tüylerin çıktığı görülmektedir. Bu durumu mutlaka doktorunuza bildirin, eğer tüyler çok yoğun, koyu renkli ve kalın değil ise tıraşla, ağda ile veya cımbız ile yok edilmeleri bir problem yaratmaz.Doğumun üzerinden yaklaşık olarak üç ay geçtikten sonra ,pek çok kadın saçlarında dökülme başladığını fark eder. Bunun nedeni hormonların gebelik öncesi duruma dönmeleri ve gebelik sırasında çıkmış ekstra saç ve kılların dökülmesidir.Bu dökülmeyi engelleyecek bir ilaç bulunmamaktadır, 3-6 ay içinde durumun normale dönmesi beklenir.

Tırnak değişiklikleri

Aynı saçlarda olduğu gibi tırnaklarda gebelik sürecinde değişiklikler gösterirler. Bazı kadınlar gebelikte tırnaklarının daha hızlı uzadığını gözlerler, bazıları ise tırnaklarının çatladığını ve kolayca kırıldığını gözlerler. Aynı saçlarınızdaki değişiklikler gibi bunlarda gebelikten sonra normale dönecektir.

Varisler

Giderek büyüyen rahminiz, vücudun alt taraflarından gelen damarlar üzerine basınç uygular ve buna bağlı olarak bacaklarınızdaki damarlar daha dolgun ve mor renkli görülmeye başlar. Bu arada bacaklarınızda ağrılar oluşabilir. Şişmiş ve kıvrımlı bu damarlara "varis" adı verilir. Toplar damarlardaki bu genişlemeler bacaklarınızda oluştuğu gibi vajinanızda ve anüs etrafında da oluşabilir ( bu bölgede oluşan varislere hemoroit adı verilir). Eğer yakın akrabalarınızda varis problemi var ise, sizde de bu problemin görülme ihtimali artmaktadır. Varis oluşumunu tamamen engellemek mümkün olmasa da yapabileceğiniz bazı şeyler bulunmaktadır.

Uzun süre oturur pozisyonda veya ayakta sabit olarak durmayınız. Zaman zaman yürüyerek, bacaklarınızdaki kanı hareketlendiriniz.
Otururken bacak bacak üstüne atmayınız.
Otururken, mümkün olduğu kadar ayaklarınızı yukarı kaldırınız.
Düzenli olarak egzersiz yapınız. Yürüme, yüzme ve egzersiz bisikleti iyi birer seçim olabilir.
Bacaklarınızı destekleyen çoraplar giyiniz.

PUPPP (Pruritic urticarial papules and plaques of pregnancy )

Yaklaşık olarak her 200 gebelikte bir görülür.Gebeliğin ikinci yarısında çıkan ,genellikle karın bölgesinden başlayan; göğüslere , kalça ve uyluklara doğru yayılan kurdeşen benzeri ,kızarık kabarcıklardır.Aşırı kaşıntı yapabilir. Doğumdan sonra kaybolan bu lezyonları ve kaşıntılarını azaltmak için doktorunuz antihistaminikli veya steroidli kremler önerebilir.

Prurigo

Vücudunuzun herhangi bir bölgesinde ,böcek ısırığını andıran ,kaşıntılı kabarcıklar şeklinde kendini gösterir. Gebeliğinizin herhangi bir döneminde başlayabilir. Genellikle bir kaç kabarcıkla başlayıp giderek sayıları artar.Bir kaç ay içinde kaybolabildiği gibi, bazen de gebelik sonrası dahi bir süre devam etmektedir. Genellikle ilaç verilerek kontrol altına alınmaktadır.

Pemphigoid Gestationis

Gebelik sırasında görülen, nadir bir hastalıktır. Genellikle gebeliğin üçüncü ayından sonra görülür. Özellikle karın cildinde kabarcıklar belirir.Ağır vakalarda kabarcıklar bütün cildi kaplayabilir. Daha sonraki gebeliklerde de nüks etme potansiyeli olan bir hastalıktır. Dermatoloğun önereceği çeşitli ilaç ve uygulamalar ile kontrol edilmeye çalışılır. Bu arada anne karnındaki bebeğinde dikkatli bir kontrol altında tutulması gereklidir.(Düşük doğum ağırlığı, erken doğum gibi problemlerle karşılaşılabilir;anne karnında bebek ölümü ihtimali artmaz, diğer gebeler gibidir)

Gebelik kolestazı

Gebelik sırasında en sık görülen karaciğer problemidir.En sık görülen belirtisi el ve ayak tabanlarında kaşıntıdır. Bu kaşıntı zamanla gövdeye de yayılabilir. Belirtiler genellikle gebeliğin son üç ayı içerisinde başlar ve doğumdan bir kaç gün sonra kaybolur. Daha sonraki gebeliklerde tekrarlama şansı olan bir rahatsızlıktır.Karaciğer içindeki kanallarda safra akımı yavaşlamıştır ve safra tuzları kanda birikmektedir.Anne karnında bebek ölümü, erken doğum,doğum sonrası kanama gibi problemlere yol açabilen bu hastalık teşhis edildiğinde , gebeliğiniz çok yakından takibe alınacak, gerektiğinde de erken sonlandırılacaktır. Bu arada kaşıntıyı azaltacak şekilde ilaçla tedavi düzenlenebilir, fakat bu tedavilerin başarısı sınırlıdır,esas tedavi doğum ile gerçekleşecektir.

Daha önceden mevcut cilt hastalıkları

Gebelik öncesinden mevcut cilt hastalıklarının bir kısmı gebelik sırasında düzelme gösterirken bazıları da aksine kötüleşebilmektedir. Örneğin kaşıntılı lezyonlarla giden "atopik dermatit" vakaları gebelik sırasında sıklıkla kötüleşirken; "psoriasis" veya başka bir deyişle sedef hastalığı gebelik sırasında iyileşme göstermektedir. Eğer bir cilt hastalığınız var ise , bu hastalığın gebelik sırasındaki olası seyri hakkında en doğru bilgiyi dermatoloğunuz verecektir.

Op.Dr.Hüseyin ŞENYURT
Tunus Caddesi 50A/7 ANKARA
Telefon (312) 431 71 71
GSM: (542) 216 32 32
Elektronik posta: [email protected]