​Mini pill

Sadece progesteron türevlerini içeren doğum kontrol ilaçlarıdır. Femulen® adı ile yakın zamana kadar ülkemizde de bulunan seçenek, maalesef bir süredir ülkemizde bulunmamaktadır. Emzirmekte olan hastalara önerilebilecek tek ağız yolu ile alınan üründür. Çünkü kombine haplarda bulunan östrojen süt verimini olumsuz etkilemektedir.
Koruyuculuk: 
Düzgün kullanıldığında %92 oranında koruyucudur. Bunun anlamı ilacı düzgün kullanan 100 kadından 8 nin bir yıl içinde gebe kalacağıdır.

Yan etkiler ve sağlık riskleri:
Minipill  ile yaşanan en önemli yan etki düzensiz adet kanamasıdır. Periyotlar giderek daha kısa ve az kanamalı olur ve hatta bazı kadınlar aylarca adet olmayabilir. Bazı kadınlarda ise sürekli lekelenme tarzı kanamalar olur. Bir diğer yan etki ise kilo artışı, memelerde hassasiyet ve depresyondur. Minipill kullanan kadınlarda östrojene bağlı yan etkiler görülmez. Örneğin: kalp damar hastalıkları, kan pıhtılaşması gibi. Minipill cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruyuculuk sağlamaz.

Nasıl kullanılır?
Minipill, kombine doğum kontrol haplarından farklı olarak devamlı kullanılır. Yani kutular arasında ara verilmez. 

Enjeksiyon
Enjeksiyon şeklinde uygulanan iki preparat bulunmaktadır. Bunlardan birincisi üç ayda bir uygulanan ve sadece progesteron türevi aktif madde içeren Depo-Provera diğeri ise hem östrojen hem de progesteron içeren ve ayda bir kez yapılması gereken Mesigyna dır.

Depo-Provera
Yüksek derecede koruyuculuğu olan bir üründür. Her gün hap almak istemeyen veya hap almayı sıklıkla unutan kadınlar için iyi bir seçenek olabilir.
Koruyuculuk:
Koruyuculuğu  %97 olarak rapor edilmektedir. Yani kullanıcı 100 kadından 3 tanesi bir yıl içinde gebe kalacaktır.

Yan etkiler ve sağlık riskleri:
Depo-Provera kullanırken adet düzeninizde değişiklikler olacaktır. Adetler düzensiz ve önceden tahmin edilemez hale gelir ve hatta bazen hiç olmayabilir. Adetlerin düzensiz olması veya hiç olmamasının herhangi bir sağlık zararı yoktur. İlacın kesilmesinden bir süre sonra eski düzenine dönecektir. Diğer yan etkiler; kilo artışı, göğüslerde hassasiyet ve depresyondur. Depo-Provera kullanıcılarında Kardiyovasküler hastalık riskinde artış ve pıhtı oluşumu ile ilgili problemler yaşanmaz. Bu metot cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağlamaz. Depo proveranın uzun süreli kullanımı kemik dokusunda azalmaya neden olabilir, fakat bu durum ilaç kesildikten sonra geri döner.
Depo-Provera kesildikten sonra normal adet düzeninin başlaması zaman alabilir. Bu süre bazen aylar sürebilir. Dolayısı ile enjeksiyonların kesilmesi ile beraber hemen gebe kalamayabilirsiniz.
Nasıl kullanılır:
Bu ilacı kullanmaya karar verdiğinizde ilk uygulama adetinizin ilk beş günü içinde koldan veya kalçadan kas içine yapılacak enjeksiyonla gerçekleşir. Eğer ilk beş gün içinde uygulama yapılmaz ise o zaman ilk iki hafta başka bir metotla korunmanız önerilir.

Mesigyna®
Piyasada bulunan ikinci enjeksiyon şeklinde uygulanan üründür. Kombine doğum kontrol haplarının enjeksiyon formu gibi düşünülebilir.
Nasıl kullanılır:
Adetin ilk beş günü içerisinde kas içine yapılan enjeksiyon ile uygulama gerçekleşir. Daha sonra her 30 günde bir uygulama tekrarlanır. Takip eden uygulamalarda adet kanaması genellikle iki enjeksiyonun ortasına gelen bir zamanda gerçekleşmektedir.
Koruyuculuk:
Diğer Hormonal metotlarda olduğu gibidir ve %92 civarındadır.

İmplantlar

İmplanon ® kibrit çöpü büyüklüğünde ve üç yıl süre ile progesteron salgılayan ürünlerdir. Bu ürün özel bir enjektör vasıtası ile cilt altına yerleştirilir ve çıkarılmak istendiğinde de ufak bir kesi yapılarak dışarı alınır.
Koruyuculuk:
Koruyuculuk %99 civarındadır. Yani kullanıcı her 100 kadından sadece bir tanesi bir yıl içinde gebe kalmaktadır.

Yan etkiler ve sağlık riskleri:
Düzensiz kanama ve lekelenmelere neden olabilir. Bazı kadınlarda ise adet tamamen kesilebilmektedir. Diğer yan etkiler sivilce oluşumu, baş ağrıları ve kilo değişiklikleridir.
Nasıl uygulanır?:
Bu metodu tercih ettiğinizde doktorunuz üst kolunuzun iç tarafına özel bir enjektör vasıtası ile implanonu yerleştirecektir.

IMPLANON

IMPLANONUN YERLEŞTİRİLMESİ

Rahim içi araçlar ( Spiral )

RAHİM İÇİ ARAÇ-SPİRAL

Geri dönülebilir doğum kontrol metotlarındandır ve yaygın olarak kullanılmaktadırlar. Bakırlı ve hormon içeren tipleri bulunmaktadır.
Bakırlı rahim içi araçlar T şeklinde plastik bir gövde üzerine sarılmış ince bakır telden oluşur. Rahmin içindeki boşluğa yerleştirildiğinde gebeliği engeller. Bunu birkaç mekanizma ile gerçekleştirdiği düşünülmektedir. Rahmin iç tabakasında oluşan enflamasyon spermlerin tüplere geçişini zorlaştırmakta, spermler buradan tüplere geçip döllenme gerçekleşse bile rahmin iç tabakası gebeliğin yerleşmesi için uygunsuz bir yapıda bulunmaktadır. Ayrıca yavaş yavaş salınan bakır iyonları spermleri inaktif hale getirmektedir.

Koruyuculuk:
Bakırlı rahim içi araçlar için rapor edilen koruma oranı %99.2 ile %99.4 arasında değişmektedir. Yani rahim içi araç takılan 1000 kadından 6-8 i bir yıl içinde gebe kalacaktır. Bakırlı spiraller 10 yıla kadar çıkarılmadan yerinde kalabilmektedir. Bu süreyi size takılan rahim içi aracın modeli ve takip sürecinde sizde gelişebilecek sıkıntılar belirleyecektir.

Yan etkiler ve sağlık riskleri:
Rahim içi araçlarda en sık görülen yan etkiler artmış Vajinal kanama ve adet dönemi gelişen ağrıdır. Non steroid antiinflamatuar ilaçlar (Aprol® , Apranax®, Tilcotil®, Voltaren®) bu şikayetlerin azalmasına yardımcı olabilir. Rahim içi araç yerleştirildikten sonraki ilk üç hafta içinde bazı kadınlarda yumurtalık iltihabı gelişebilir (adneksit, PID), bunu engellemek için doktorunuz rahim içi araç takıldıktan sonra bir süre antibiyotik reçete edebilir. Bakırlı rahim içi araçlar cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağlamaz. Rahim içi araç takılırken rahminizin delinip aracın karın boşluğunuza geçmesi riski azda olsa vardır. Diğer bir ihtimalde başarılı şekilde yerleştirilmiş rahim içi aracın daha sonra düşmesidir.

---

Nasıl kullanılır:

Rahim içi araç kullanmaya karar verdiğinizde, doktorunuz rahim içi aleti yerleştirecektir. Genelde adetinizin ilk günlerinde takılması tercih edilir, bu sayede gebe olmadığınızdan emin olunurken, rahim ağzı da nispeten açık olduğu için yerleştirme işlemi daha kolay gerçekleşecektir. 

Rahim içi araç çıkarılmak istendiğinde de yine doktorunuz rahim ağzındaki iplerden çekerek aleti dışarı alacaktır.

Rahim içi araçla ilgili sık sorulanlar için tıklayınız >>>

---

Hormonlu Rahim İçi Araç

MIRENA

T şeklinde plastik bir gövde ve sap kısmındaki bir depoya yerleştirilmiş levonorgestrel (bir çeşit progesteron) içerir. 
Aynı bakırlı spiralde olduğu gibi rahim içine doktorunuz tarafından yerleştirilir ve beş yıl boyunca koruyuculuğunu devam ettirir. Bakırlı spirallerden farklı olarak içerdiği levonorgestrel sperm hareketliliğini azaltır ilave olarak levonorgestrel rahim iç tabakasını incelterek gebeliğin yerleşmesi için uygun olmayan bir hale getirir. Rahim iç tabakası inceldiği için, gebelik oluşsa bile, oluşan gebelik rahmin içine yerleşemez.
Koruyuculuk:
Mirena ® nın koruyuculuğu %99,9 dur. Yani mirena takılan 1000 kadından 1 tanesi bir yıl içinde gebe kalacaktır. Mirenanın 5 yılda bir değiştirilmesi gereklidir.
Yan etkiler ve sağlık riskleri: bakırlı spirallerin aksine, hormonlu spiraller kanama miktarını azaltırlar. En sık görülen yan etki görülen düzensiz kanamalar ve lekelenmelerdir. Bazı kadınlarda ise zamanla kanamalar tamamen kesilebilmektedir. Bazı kadınlar spiral takılırken ve sonrasında rahimlerinde hissettikleri kramplardan şikayet etmektedir. Bazı kadınlarda ise spiral takıldıktan sonraki üç hafta içerisinde yumurtalık iltihabı geliştirebilmektedirler, bunu engellemek için doktorunuz size bir süre antibiyotik vermeyi uygun görebilir.

Nasıl kullanılır:
Bu metodu tercih ettiğinizde, spirali doktorunuz rahim içine yerleştirecektir. Sizin yapmanız istenecek tek şey her ay adetiniz bittikten sonra spiralin rahim ağzından çıkan iplerini parmağınızla kontrol edip yerinde olduklarından emin olmanızdır. Çıkartmak gerektiğinde doktorunuz bu ipleri çekerek spirali dışarı alacaktır. Spirali çıkardıktan sonra gebe kalma kabiliyetiniz hızla geri dönecektir.

---

DOĞAL KORUNMA YOLLARI

Takvim metodu:

Kadının adet düzenine bakılarak, yumurtlama döneminin kestirilmesi esasına dayanır. Eğer düzenli olarak adet tarihlerinizi kaydediyorsanız, gebelik riskinizin en az olduğu dönem hesaplanabilir.
Koruyuculuk: bu metodun koruyuculuğu %87 olarak rapor edilmektedir. Yani bu metodu kullanan100 kadından 13ü bir yıl içinde gebe kalacaktır. Eğer adet siklusları düzensiz ise bu metoda güvenilmemesi gerekir.

Yan etkiler ve sağlık riskleri:
Bu  metodun olumsuz tarafı  uzun süre ilişki kurulması yasak olan günler içermesi veya tehlikeli dönemde ilave olarak bariyer metotlarının kullanılmasını gerektirmesidir. Yarıca uygulamaya başlamazdan önce birkaç aya adet düzeninin gözlenmesini gerektirir. Bu metot cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruyucu değildir.

Nasıl kullanılır:

Bu metodu kullanmaya karar verdiğinizde, tehlikeli günleri hesaplayabilmek için birkaç ay takvim üzerinde adet kanamalarınızı işaretlemeniz gerekir. Bu dönemde ya ilişkide bulunmayın ya da bariyer metotları ile korunun.
·       Adet kanamalarınızın olduğu günleri takvime işaretleyin
·       Adetin ilk gününden, diğer adetin ilk gününe kadar geçen gün sayılarını kaydedin.
·       Yeterince uzun süre ( 8 ay idealdir) kayıt tutun. Bu dönemde Hormonal korunma metotlarını kullanmayınız.
·       En kısa süren döneminizi bulun ve bu dönemin total gün sayısından 18 çıkarın. Örneğin en kısa süren döneminiz 26 gün ise: 26-18=8
·       Yukarıdaki örnekten devam edersek: adet kanamanızın ilk gününden itibaren 8 gün sayın ve o günden itibaren ilişkide bulunmayın veya bariyer metotlarından birini kullanın.
·       En uzun döneminizden 11 çıkararak korunmayı bırakacağınız günü belirleyin. tuttuğunuz takvimde en uzun dönem örneğin 30 gün ise: 30-11=19. Adet kanamanızın ilk gününden sayarak 19. günü işaretleyin bu gün korunacağınız son gündür. Yani o günden sonra korunmayı bırakabilirsiniz.

Sterilizasyon

Kadında ve erkekte tüplerin bağlanarak, kesilerek veya bir şekilde tıkanarak gebeliğin önlenmesi anlamına gelir. 1960 lı yıllardan sonra giderek popüler hale gelmiştir.
Sterilizasyon metotları:
              Kadına yönelik: tüp ligasyonu ve Essure yay sistemi
              Erkeğe yönelik: vasektomi.

Essure

ESSURE

Geri dönüşsüz bir korunma yoludur. Minik, metal bir yay kadının Fallop tüplerinin içine yerleştirilir. Zamanla yayın etrafında gelişen skar (yara) dokusu tüpün tıkanmasına neden olur ve böylece sperm ile yumurtanın buluşması engellenmiş olur. Diğer sterilizasyon metotlarından farklı olarak vücudunuzda kesik yapılmasına gerek olmadan yapılabilen bir işlemdir. Bu metot ülkemizde uygulanmamaktadır.

Esnek olan yay sistemi 4cm uzunluktadır yerleştirildiği yerde 1-2 mm çapa kadar genişleyerek yerleşir.

---

Koruyuculuk:

RAHMİN İÇİNE YERLEŞMİŞ ESSURE

Essure koruyuculuğu %99.7-99.8 olarak rapor edilmektedir. Bunun anlamı Essure takılan 100 kadından 2 veya 3 tanesinin bir yıl içinde gebe kalacağıdır. Kalıcı bir metot olduğundan , ileride gebe kalmayı düşünenler için uygun değildir.
Yan etkiler ve sağlık riskleri:
En sık rapor edilen yan etki: yerleştirme işlemi sırasında hafif-orta derecede ağrı ve birkaç gün devam eden Vajinal kanamadır. Essure yerleştirildikten sonra gebelik oluşursa bu gebeliğin dış gebelik şeklinde olması ihtimali daha fazladır. Essure cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruyucu değildir.
Nasıl takılır?
Lokal anestezi altında histeroskop denilen ışıklı bir aletle vajina ve rahim ağzını geçerek rahme ulaşılır. Bu arada ekranda doktorunuz rahmin içini görmektedir. Histeroskopun içinden geçirilen ince bir borucuk vasıtası ile yay sistemi tüplerin rahme açıldığı noktadan yerleştirilir. İşlemden sonra tüplerin tıkanması üç ay kadar bir süre gerektireceği için bu üç ay süresinde başka bir metotla korunmanız gerekecektir. Üç ay sonra çekilecek HSG filmi ile tüplerin tıkanmış olduğu gösterilir daha sonra kullanmakta olduğunuz kontrol metodunu bırakabilirsiniz.
Maliyet:
Essure sisteminin maliyeti 1300-3500 $ arasında değişmektedir.

---

Tüp ligasyonu ( tüplerin bağlanması)

TÜPLERİN BAĞLANMASI

Kadının Fallop tüplerinin bir şekilde bağlanarak yumurta ile spermin buluşmasının engellenmesi esasına dayanır.
Koruma oranı:
İşlemden sonraki bir yıl içinde koruma oranı %99 dan fazladır, fakat zaman içinde bazı kadınlarda tıkanmış olan tüp açılabilmektedir. 10 yıllık sürede koruma oranı %98 dir.
Geri dönüş:
Mikro cerrahi metotları ile bağlanmış tüplerin açılması ameliyatları geçmişte yapılmaktaydı ve başarı oranı %50 nin üzerine çıkmıyordu. Fakat günümüzde artık tüplerin açılması yerine tüp bebek uygulamasına gidilerek sorun çözülmektedir.
Yan etkiler ve sağlık riskleri:
Cerrahiden sonra geçici bazı sıkıntılar yaşayabilirsiniz. Yorgunluk, baş dönmesi, bulantı, omuz ağrısı bunlar arasındadır. Nadiren anestezi ilaçlarına alerjik reaksiyonlar, mesane ,barsak ve damar zedelenmeleri görülebilir. Tüplerin bağlanmasından sonra gebelik oluştuğunda bu gebeliğin dış gebelik olması ihtimali fazladır, böyle bir gebelik durumunda derhal doktorunuzla temasa geçmelisiniz. Tüp bağlanması sizi cinsel yolla geçen hastalıklardan korumaz.
Nasıl yapılır:
Genel anestezi altında, biri göbek deliğinizde diğeri çatı kemiğinin hemen üstünde iki minik kesikten karın boşluğuna girilerek, ışıklı bir cihaz yardımı ile ( laparoskop )  tüpler ya elektrikle yakılarak tıkanır veya plastik halka veya klipslerle aynı işlem gerçekleştirilir.

---

VAZEKTOMİ (Erkekte tüplerin bağlanması)

VAZEKTOMİ

Erkeklere yönelik kalıcı bir doğum kontrol metodudur. Testislerden spermlerin iletildiği Vas Deferens isimli kanalın tıkanması- kesilmesi esasına dayanır.          
Koruyuculuk:
Vasektominin koruyuculuğu %99 dan fazladır. Bu işlemin bir özelliği koruyuculuğun hemen başlamamasıdır. İşlemin üzerinden yaklaşık üç ay geçtikten sonra menideki sperm sayısı 0 a düşer. Bu nedenle bu süre içinde ilave bir metotla korunmanız gerekecektir.
Geri dönüş:
Vasektomiden  geri dönüş, genel anestezi altında yapılan komplike bir operasyon gerektirir. Bu yüzden vasektomi yaptırmaya karar veren erkek bir daha çocuk sahibi olmak istemediğinden emin olmalıdır.
Yan etkiler ve sağlık riskleri:
Vasektomi sonrası ciddi yan etkiler nadirdir. Ameliyat yerinde morluk ve şişlikler görülebilir. Nadiren ameliyat yerinde enfeksiyon gelişebilir, bu durumda size antibiyotik tedavisi uygulanacaktır. Vasektomi bir erkeğin ereksiyon ve orgazm kapasitesini etkilemez. Bu operasyon sizi cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korumaz.
Nasıl yapılır:
Lokal anestezi altında erkeğin skrotumuna (torbalar) yapılan iki minik kesikten girilip Vas Deferens lerin bağlanması, koterizle ( elektrikle yakılması) veya cerrahi klipslerle sıkıştırılması ile gerçekleştirilir.

---

Acil doğum kontrolü

Bir korunma metodu kullanmadan veya kullanılan metoda bir aksaklık olması durumunda gerçekleşen korunmasız ilişkiden sonra uygulanabilecek iki metot vardır.
·       Ertesi gün hapları (Preven®)
·       Rahim içi araç yerleştirilmesi. 

Preven: kontrolsüz ilişkiden sonraki ilk 72 saat içinde iki tablet ve ilk haplardan 12 saat sonra iki hap daha alarak kullanılır. Ortalama olarak, tehlikeli dönemde ( takvim metoduna bakınız )  kontrolsüz bir ilişkide bulunan kadınların %8i gebe kalır. Preven alınması durumunda yüz kadından bir veya ikisi gebe kalmaktadır. Bulantı, karın ağrısı, yorgunluk, baş ağrısı ve adet düzensizlikleri olası yan etkilerdir.
Bakırlı spiral:
Acil durumlarda başvurulabilecek metotlardan biridir. Korunmasız ilişkiden sonraki 5 gün içinde takılmalıdır. Bu durumda başarı oranı %99 civarındadır.

DOĞUM KONTROL METOTLARININ BAŞARI ORANLARI ( FDA ya göre)

METOT	Tipik Gebelik Oranı	Beklenen En Düşük Gebelik Oranı
Sterilizasyon
Erkek sterilizasyonu	0.15%	0.1%
Kadın Sterilizasyonu	0.5%	0.5%
Hormonal Metotlar
Implanon	0.09%	0.09%
Enjeksiyon (Depo-Provera)	0.3%	0.3%
Kombine Hap(Estrogen/Progestin)	5%	0.1%
Minipill (Progestin only)	5%	0.5%
Rahim İçi Araç
Bakırlı	0.8%	0.6%
Hormonlu (Mirena)	2%	1.5%
Bariyer Metotları
Erkek Kondomu	14%	3%
Diyafram	20%	6%
Vajinal Sünger (doğum yapmamış)	20%	9%
Vajinal Sünger (doğum yapmış)	40%	20%
Cervical Cap (doğum yapmamış)	20%	9%
Cervical Cap (doğum yapmış)	40%	26%
Kadın Kondomu	21%	5%
Spermisidler (jel, köpük, fitil)	26%	6%
Doğal Metotlar
Geri Çekme	19%	4%
Takvim Metodu	25%	1-9%
Hiç Korunma Yok	85%	85%

İLK SAYFAYA DÖN

---

Op.Dr.Hüseyin ŞENYURT
Tunus Caddesi 50A/7 ANKARA
Tel: (312) 431 71 71
GSM: (542) 216 32 32
Elektronik posta: [email protected] 

---