GENİTAL HERPES (UÇUK)
Cinsel yolla bulaşan viral bir enfeksiyondur. Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülmektedir. Amerika Birleşik Devletlerinde her 5 erişkinden biri bu virüs ile enfekte durumdadır.
Yakın ilişki ile ve sıklıkla da cinsel ilişki ile bulaşan bir hastalıktır. En tipik özelliği: neden olduğu ağrılı kabarcıklar ve yaralardır. Bu yara ve kabarcıkların belirdiği yerler virüsün vücuda girmek için kullanmış olduğu noktalardır. Yaralarla direkt temas edilmesi bulaşmaya neden olabilir fakat yara yokluğunda da bulaşma olabilmektedir.
Herpes virüsü cinsel ilişki sırasında cilt veya mukozalardaki ufak zedelenmelerden geçerek vücuda girmektedir. Vücuda giren virüs o bölgedeki sağlam hücrelere girip çoğalmaya başlamakta ve vücudun bağışıklık sistemi de virüs ile savaşmaya başlamaktadır. Virüs ile bağışıklık sistemi arasındaki bu mücadeleye bağlı olarak biraz önce bahsedilen yaralar oluşmaktadır.
Cinsel organların yanında, dil, ağız, gözler, dişetleri, dudaklar parmaklar ve vücudun diğer yerleri de enfekte olabilmektedir. Hatta vücudunuzdaki yaralara elinizle dokunduğunuzda vücudunuzun başka yerlerine özellikle de gözlerinize hastalığı taşıyabilirsiniz. Gözlerde oluşacak enfeksiyon çok ciddi problemler yaratabilir ( herpetik keratit).
Herpes virüsü vücut dışında birkaç saat yaşayabilirse de: tuvalet oturaklarından, küvetlerden veya diğer objelerden bulaştığına dair bir kanıt bulunmamaktadır.
Yakın ilişki ile ve sıklıkla da cinsel ilişki ile bulaşan bir hastalıktır. En tipik özelliği: neden olduğu ağrılı kabarcıklar ve yaralardır. Bu yara ve kabarcıkların belirdiği yerler virüsün vücuda girmek için kullanmış olduğu noktalardır. Yaralarla direkt temas edilmesi bulaşmaya neden olabilir fakat yara yokluğunda da bulaşma olabilmektedir.
Herpes virüsü cinsel ilişki sırasında cilt veya mukozalardaki ufak zedelenmelerden geçerek vücuda girmektedir. Vücuda giren virüs o bölgedeki sağlam hücrelere girip çoğalmaya başlamakta ve vücudun bağışıklık sistemi de virüs ile savaşmaya başlamaktadır. Virüs ile bağışıklık sistemi arasındaki bu mücadeleye bağlı olarak biraz önce bahsedilen yaralar oluşmaktadır.
Cinsel organların yanında, dil, ağız, gözler, dişetleri, dudaklar parmaklar ve vücudun diğer yerleri de enfekte olabilmektedir. Hatta vücudunuzdaki yaralara elinizle dokunduğunuzda vücudunuzun başka yerlerine özellikle de gözlerinize hastalığı taşıyabilirsiniz. Gözlerde oluşacak enfeksiyon çok ciddi problemler yaratabilir ( herpetik keratit).
Herpes virüsü vücut dışında birkaç saat yaşayabilirse de: tuvalet oturaklarından, küvetlerden veya diğer objelerden bulaştığına dair bir kanıt bulunmamaktadır.
BELİRTİLER
Herpes virüsü ile enfekte olmuş insanların çoğunda herhangi bir semptom yoktur. Semptomlar görüldüğünde ise kişiden kişiye çok fazla değişiklik görülmektedir. Bazı kişilerde çok sayıda ve ağrılı yaralar açılmakta, bazı kişilerde ise hafif bir takım belirtiler ile hastalık geçmektedir. Belirtiler genellikle virüs vücuda girdikten 2-10 gün sonra çıkmaktadır. Bu sırada sizde grip benzeri belirtiler oluşabilir. Lenf bezleriniz şişebilir, ateş, titreme, kas ağrıları, yorgunluk hissi, bulantı ve kusmalar oluşabilir. Bu arada cinsel organınızda, kalçalarınızda veya diğer bölgelerinizde içi sıvı dolu minik kabarcıklar belirebilir(fotoğraflar için tıklayınız). Bu kabarcıklar tek olmaktan ziyade genellikle kümeler şeklindedir. Bu arada idrar yaparken bir batma veya yanma hissi oluşması da sıkça görülen şikâyetlerdendir.
 Dış Genital Bölgede Herpes Lezyonları |
 Dış Genital Bölgede Herpes Lezyonları |
İlk herpes atağı 2-4 hafta sürebilir. Bu süre içinde kabarcıklar patlar ve yaralardan bir sıvı sızmaya başlar, daha sonra yara kabuklanır ve iz bırakmadan iyileşir.
Tekrarlayan herpeste ise ilk önce virüsün vücuda girmiş olduğu yerde yanma, kaşıntı veya batma hissi oluşur. Bu sırada sırtınızda, kalçalarınızda ve dizlerinizde ağrı hissedebilirsiniz. Bu öncü belirtilere prodrom adı verilir. Birkaç saat sonrada yaralar çıkmaya başlar. Tekrarlayan hastalıklarda genellikle ateş çıkmaz ve yaralar daha çabuk iyileşir. İyileşme süreci çoğu vakada 3-7 gündür. Tekrarlayan enfeksiyonlarda genelde daha az ağrı duyulur.
Genital herpes düşündüren belirtileriniz var ise hemen doktorunuzla temasa geçmelisiniz. Doktorunuz eğer teşhisi doğrular ise tedavinize hemen başlanacaktır.
Tekrarlayan herpeste ise ilk önce virüsün vücuda girmiş olduğu yerde yanma, kaşıntı veya batma hissi oluşur. Bu sırada sırtınızda, kalçalarınızda ve dizlerinizde ağrı hissedebilirsiniz. Bu öncü belirtilere prodrom adı verilir. Birkaç saat sonrada yaralar çıkmaya başlar. Tekrarlayan hastalıklarda genellikle ateş çıkmaz ve yaralar daha çabuk iyileşir. İyileşme süreci çoğu vakada 3-7 gündür. Tekrarlayan enfeksiyonlarda genelde daha az ağrı duyulur.
Genital herpes düşündüren belirtileriniz var ise hemen doktorunuzla temasa geçmelisiniz. Doktorunuz eğer teşhisi doğrular ise tedavinize hemen başlanacaktır.
TEŞHİS
Doktorunuz bir veya daha fazla test isteyerek teşhisi doğrulayacaktır. En kesin tanı yöntemi yaralardan alınacak örneklerde virüsün izole edilmesidir. Bu testin sonuç vermesi yaklaşık bir hafta alabilir ve her yerde yapılma imkânı yoktur. Pozitif sonuçlar teşhisi doğrularsa da negatif sonuç teşhisi ekarte ettirmemektedir. Kanda yapılacak antikor ölçümleri yeni ve eski enfeksiyonları göstermekte yardımcı olmaktadır ( HSV IgG ve IgM)
TEDAVİ
Herpesin kökten tedavisi bu gün için mümkün değildir. Hastalığın süresini kısaltacak ve rahatsızlığı azaltacak tedaviler yapılabilmektedir.
Daha önce bu hastalığı geçirmiş iseniz ve yukarıda anlatılan prodromal bulgular başladığında doktorunuzun size reçete etmiş olduğu antiviral tedaviye başlarsanız hastalığın hafif ve kısa sürmesini sağlamak mümkün olmaktadır. Böylece hastalığı başkalarına bulaştırma şansıda azalmaktadır.
Bazı çok ağır herpes vakalarını hastaneye yatırıp, damar yolu ile verilen ilaçlarla tedavi etmek gerekli olmaktadır.
Daha önce bu hastalığı geçirmiş iseniz ve yukarıda anlatılan prodromal bulgular başladığında doktorunuzun size reçete etmiş olduğu antiviral tedaviye başlarsanız hastalığın hafif ve kısa sürmesini sağlamak mümkün olmaktadır. Böylece hastalığı başkalarına bulaştırma şansıda azalmaktadır.
Bazı çok ağır herpes vakalarını hastaneye yatırıp, damar yolu ile verilen ilaçlarla tedavi etmek gerekli olmaktadır.
NÜKSLERİ ÖNLEME
Herpes lezyonları birkaç gün veya hafta içinde iyileşmekle beraber herpes virüsü vücudunuzu terk etmez. Virüs sinirleri takip ederek omurilikteki sinir hücrelerine yerleşir ve varlığını orada sürdürür. Yeni bir tetikleyici olayı takiben dinleme yerini terk eder sinir boyunca ilerler ve vücuda ilk girdiği yerde tekrar kabarcıklar oluşturarak alevlenir. Bazen yara ve kabarcıklar yokken de virüs ortamda bulunabilir.
Herpes neden tekrarladığı net olarak bilinmemektedir fakat bazı tetikleyiciler sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Ruhsal ve fiziksel stres bunlardan biridir. Bir kadın kendini baskı altında hissettiğinde hastalık tekrarlayabilir. Soğuk algınlığı ve grip geçirilmesi de nükslere neden olabilmektedir. Nüksleri engellemek açısından vücudunuzu güçlü tutmalısınız: dengeli beslenme, yeterli dinlenme ve stresle mücadele bu bağlamda önemlidir.
%90 kişide nüksler oluşmaktadır. Fakat bu nükslerin ne sıklıkta görüleceği kişiden kişiye çok değişmektedir. Bazı kişilerde senede bir veya iki atak oluşurken diğerlerinde yedi sekiz atak oluşabilmektedir. Fakat nüks ataklar ilk atağa göre daha hafifi seyrederler.
Herpes neden tekrarladığı net olarak bilinmemektedir fakat bazı tetikleyiciler sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Ruhsal ve fiziksel stres bunlardan biridir. Bir kadın kendini baskı altında hissettiğinde hastalık tekrarlayabilir. Soğuk algınlığı ve grip geçirilmesi de nükslere neden olabilmektedir. Nüksleri engellemek açısından vücudunuzu güçlü tutmalısınız: dengeli beslenme, yeterli dinlenme ve stresle mücadele bu bağlamda önemlidir.
%90 kişide nüksler oluşmaktadır. Fakat bu nükslerin ne sıklıkta görüleceği kişiden kişiye çok değişmektedir. Bazı kişilerde senede bir veya iki atak oluşurken diğerlerinde yedi sekiz atak oluşabilmektedir. Fakat nüks ataklar ilk atağa göre daha hafifi seyrederler.
ÖNLEME
Sizin veya partnerinizin oral veya genital herpesi var ise: prodromal semptomların başlamasından yaralar kabuk bağlayıp kaybolana kadar ilişkide bulunmayınız. Lezyonlara kaza ile dokunmanız halinde hemen sabunla yıkayınız ve ellerinizi özellikle gözlerinize götürmeyiniz.
Görünür lezyonu olmayan birisinden de hastalığı almanız mümkündür zira herpes virüsü belirti vermeden de hastalık yapabilmektedir.ilişki sırasında kondom kullanmak faydalı olabilir fakat %100 garanti sağlamaz çünkü kondomun örtmediği bölgedeki lezyonlardan hastalık alabilirsiniz.
Görünür lezyonu olmayan birisinden de hastalığı almanız mümkündür zira herpes virüsü belirti vermeden de hastalık yapabilmektedir.ilişki sırasında kondom kullanmak faydalı olabilir fakat %100 garanti sağlamaz çünkü kondomun örtmediği bölgedeki lezyonlardan hastalık alabilirsiniz.
GENİTAL HERPES VE GEBELİK
Eğer gebe iseniz ve herpes geçiriyorsanız bunu doktorunuza söylemeniz gerekir. Özellikle gebelik sırasında ilk defa herpes geçirilmesi tehlikelidir. Bebeğe bulaşma genellikle doğum kanalından geçerken oluşmakta ve ciddi beyin ve göz problemleri oluşabilmektedir.
Gebelik sırasında ilk defa herpes geçiren kadınların bunu çocuklarına geçirme ihtimali %30-60tır. Bu kadınlar daha önce bu hastalığı geçirmediklerinden kanlarında koruyucu antikorlar oluşamamıştır ve virüsün bebeğe geçişi daha kolay gerçekleşir. Gebelik öncesi bu hastalığı geçirmiş olanlarda ise antikor oluşu gerçekleştiğinden gebelik sırasında tekrarlayan herpes durumunda virüsün bebeğe geçmesi daha zor olur.
Bazı tekrarlayan herpes vakalarında gebeliğin son dört haftasında ilaç verilerek doğuma yakın dönemde hastalığın nüks etme ihtimali azaltılabilir.
Doğumun başladığı dönemde prodromal belirtiler var ise veya lezyonlar görülür halde ise sezaryen ile doğum tercih edilecektir. Böylelikle bebeğin virüslü doğum kanalından geçmesi engellenmiş olacaktır.
Eğer su kesesi erken açılmış ise bebek daha anne karnında iken enfekte olabilir, böyle bir durumda sezaryen gerekli korumayı sağlamayabilir.
Genital herpesi olan bir anne bebeğini emzirebilir. Süt ile bulaşma olmaz. Fakat eğer bebeğin dokunabileceği yerlerde herpes lezyonları varsa bebek oralara dokunduğunda virüsü alabilir
Gebelik sırasında ilk defa herpes geçiren kadınların bunu çocuklarına geçirme ihtimali %30-60tır. Bu kadınlar daha önce bu hastalığı geçirmediklerinden kanlarında koruyucu antikorlar oluşamamıştır ve virüsün bebeğe geçişi daha kolay gerçekleşir. Gebelik öncesi bu hastalığı geçirmiş olanlarda ise antikor oluşu gerçekleştiğinden gebelik sırasında tekrarlayan herpes durumunda virüsün bebeğe geçmesi daha zor olur.
Bazı tekrarlayan herpes vakalarında gebeliğin son dört haftasında ilaç verilerek doğuma yakın dönemde hastalığın nüks etme ihtimali azaltılabilir.
Doğumun başladığı dönemde prodromal belirtiler var ise veya lezyonlar görülür halde ise sezaryen ile doğum tercih edilecektir. Böylelikle bebeğin virüslü doğum kanalından geçmesi engellenmiş olacaktır.
Eğer su kesesi erken açılmış ise bebek daha anne karnında iken enfekte olabilir, böyle bir durumda sezaryen gerekli korumayı sağlamayabilir.
Genital herpesi olan bir anne bebeğini emzirebilir. Süt ile bulaşma olmaz. Fakat eğer bebeğin dokunabileceği yerlerde herpes lezyonları varsa bebek oralara dokunduğunda virüsü alabilir
Op.Dr.Hüseyin ŞENYURT
Tunus Caddesi 50A/7 ANKARA
Tel:(312) 431 71 71
GSM: (542) 216 32 32
Elektronik posta: [email protected]
Tunus Caddesi 50A/7 ANKARA
Tel:(312) 431 71 71
GSM: (542) 216 32 32
Elektronik posta: [email protected]