KANSER RİSKİNİ AZALTMAK İÇİN NELER YAPABİLİRİM?
Kanser riskini azaltmanın ne kadar önemli olduğu hakkında çok şey duydunuz, ama muhtemelen merak ediyorsunuz: Kanser riskini azaltmak için neler yapabilirim?
Kanseri tamamen önlemek için garantili bir yol yoktur . Ancak yaşam tarzınızda yapacağınız değişiklikler ve doğru tarama testleri riskinizi azaltabilir veya hastalığın erken tanınmasını sağlayabilir.
Kanser Tarama Testleri
Bazı kanser türleri için, tarama testleri kanseri başlangıç aşamalarında veya yayılmadan önce yakalayabilir.
Örneğin, kolon kanseri genellikle kalın bağırsakta polip olarak adlandırılan oluşumlar ile başlar. Bu testlerden biri bunları tespit ederse, doktorunuz polipleri genellikle kansere dönüşmeden önce veya daha erken aşamalarda alır.
Kolonoskopi ve sigmoidoskopi prosedürleri, kolon ve rektumunuza bakmak için ucunda küçük bir video kamera bulunan ince bir tüp kullanır. Kolonoskopi, doktorunuzun tüm alanları görmesini sağlar. Sigmoidoskopide ise kolonun bir parçası olan sigmoid kolon incelenebilir.
Fekal gizli kan testi (FOBT)
Gaitada kan olup olmadığına bakılır. Kan görülmesi bir polip veya kanserin işareti olabilir. Ama bu testler kanama yoksa işe yaramazlar. Yani az da olsa kanama yapmayan tümörleri yakalayamazlar
Dışkı DNA testi
Dışkıda tespit edilen DNA kırıntılarında , poliplerden veya tümörlerden dökülen kanserli hücrelerin izlerini arayan bir testtir. Bir şey bulursa, bir kolonoskopi ile takip etmeniz gerekir.
HPV testi ve PAP Smear
Kadınlarda serviks kanseri olup olmadığını kontrol etmek için, doktorlar HPV testini kullanarak hastalığa yol açabilecek enfeksiyonları ve Pap testi ile kanserin erken safhalarında görülen hücre değişikliklerini bulmaya çalışılır.
Aşılar
Bazı kanser türlerine yakalanma şansınızı azaltmak için aşı yapılabilir. Örneğin, insan papilloma virüsü (HPV) aşısı, servikal, vajinal, vulvar ve anal kanseri önleyebilir. Hepatit B aşısı olmak karaciğer kanseri olasılığını azaltabilir.
İlaçlar
Bazı ilaçlar bazı kanserleri önlemede işe yarayabilir
Şimdiye kadar elde edilen sonuçlar, tamoksifen ve raloksifen gibi seçici östrojen reseptör modülatörleri (SERM'ler) olarak adlandırılan ilaçların, yüksek riskli kadınlarda meme kanseri olasılığını azaltabileceğini göstermektedir.
Ameliyat
Yüksek bir meme kanseri riski olan bazı kadınlar, gelişmesini önlemek için bir veya iki memenin çıkarılmasını tercih etmektedir. Buna profilaktik mastektomi denir.
Hem yumurtalıkların hem de fallop tüplerinin dışarı çıktığı profilaktik bir ooferektomi de olabilir. Yumurtalıkların östrojen yapması nedeniyle, risk azaltıcı salpingo-ooferektomi adı verilen bir ameliyat, bazı göğüs kanserlerinin büyümesini yavaşlatabilir ve ayrıca yumurtalık kanserinden korunma sağlayabilir.
BRCA1 veya BRCA2 genlerinizde değişiklikler olduğunu öğrenirseniz veya bu kanserlerin güçlü bir aile öyküsüne sahipseniz, doktorunuzla konuşarak ameliyat olmanın size bir korunma sağlayıp sağlamayacağını konuşmanız gerekir
Tütün ürünlerini kullanmayın
Tütün alışkanlığınız varsa, bırakma zamanı.
Sigara içmek açıkça akciğer kanseri ile bağlantılıdır. Ayrıca baş ve boyun, yemek borusu, mesane, böbrek, karaciğer, pankreas, serviks, kolon ve bazı lösemi türlerine yakalanma şansınızı artırabilir.
Ayrıca, diğer insanların sigaralarından çıkan dumanın içinde kalabileceğiniz yerlerden kaçının (pasif içicilik). Bu da riskinizi arttırır.
Güneşten uzak durun
Güneş ışınlarıyla temasınızısınırlandırırsanız, cilt kanseri olasılığınızı azaltabilirsiniz. Şunlara dikkat ediniz:
- SPF 30-50 geniş spektrumlu bir güneş kremi kullanın.
- Dışarıda olduğunuzda gölgede kalın.
- Kollarınızı ve bacaklarınızı örten kıyafetler giyin.
- Şapka ve güneş gözlüğü kullanın
- En güçlü olduğu zaman güneşten kaçının - sabah 10 ile akşam 4 arasında.
- Solaryuma gitmeyin
Kilonuzu kontrol altında tutun
Obezite meme ve endometriyal kanserle ilişkilidir. Ayrıca kolon ve rektum, özofagus, böbrek ve pankreas kanserleri ile bağlantılıdır.
Aşırı kiloluysanız, birkaç kilo bile vermeniz faydalı olacaktır.
Beslenmenize dikkat edin
Bol bol meyve, sebze ve tam tahıl aldığınızdan emin olun. İçeriklerindeki lifli maddeler kolon kanseri riskini azaltmaya yardımcı olacaktır.
Beta-karoten, likopen ve A, C ve E vitaminleri içeren yiyecekleri tüketin. Antioksidan özellikleri riskinizi azaltma konusunda yardımcı olacaktır.
Kırmızı etleri, özellikle işlenmiş etleri abartmadan tüketin. Salam, jambon ve sosis gibi işlenmiş etler, kolorektal ve mide kanseri riskinizi artırabilir . Çok ölçülü olarak tüketin
Kızartma, yüksek sıcaklıklarda ızgara yapmak kanser riskinizi artırabilir. Bunun dışındaki pişirme yöntemlerini daha fazla tercih ediniz
Selenyum ve E vitamini gibi takviyelerin riskinizi azaltabileceğini duymuş olabilirsiniz. Fakat bunun doğru olduğunu gösteren yeterli kanıt yok. Hatta bazı takviyeler riskinizi artırabilir
Egzersiz
Ne kadar çok hareket edersen, o kadar iyi. Meme, kolon, endometrium, prostat ve diğer kanserler alma şansınızı azaltabilir.
Yüzün, koşun, yürüyün ya da hareket etmenizi sağlayan bir şey yapın ( örneğin bahçede çalışın).
Her hafta 150 dakika veya daha fazla egzersizi hedef alın.
Uzanıp televizyon izlediğiniz süreyi kısıtlayın
Alkol tüketiminizi azaltın
Ağız, gırtlak, boğaz, karaciğer, meme ve kolon kanseri ile alkol tüketiminin ilişkisi vardır
Alkol tüketimini tamamen kesmenize gerek yok. Kadınlarda günde bir ünite erkeklerde iki ünite alkol tüketimi kabul edilebilir.( bir ünite alkol 10cc saf alkol demektir bu 1 kadeh şarap , bir küçük bira veya bir kadeh viski anlamına gelir)
Yukarıda anlatılanlar kanser riskinizi azaltabilir , fakat kanseri önlemenin %100 etkili bir yolu bulunmamaktadır.
Bu yazının orijinaline bağlantıyı tıklayarak ulaşabilirsiniz.