LOHUSALIK ve DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER




Picture

En son sonunda dokuz aylık bekleme süreci sona erdi ve bebeğinizle birlikte evdesiniz. Fakat muhtemelen; yorgun, endişeli ve duygusal olarak dalgalanmalara açık durumdasınız. Lohusalık dönemi olarak tanımlanan  dönem doğumdan sonraki 6 haftayı tanımlar. Bu dönemde vücudunuz, gebelik öncesi durumuna dönecektir. Bu yazıda, lohusalık döneminde karşılaşabileceğiniz problemlerden  ve çözüm önerilerinden bahsedeceğiz.

Doğumdan sonraki ilk birkaç haftada karşılaşılabilecek fiziksel problemler:

Doğumdan sonraki dönemde kendinizde fiziksel ve ruhsal bir takım değişiklikler hissetmeniz normaldir. Fiziksel olarak  olabileceklerin başlıcaları aşağıdadır:
  • Memelerde hassasiyet: Süt akışı başlamazdan önceki birkaç gün, göğüsleriniz  şişebilir ve özellikle meme uçlarında ağrı ve sızlama duyabilirsiniz.
  • Kabızlık: İlk bağırsak hareketi için doğumdan sonra birkaç gün geçmesi gerekebilir. Eğer hemoroitiniz ( basur) var ise veya doğum vajinal yolla olmuş ve epizyotomi ( doğumda yapılan kesi) var ise bu ilk bağırsak hareketi ağrılı ve sıkıntılı olabilir.
  • Epizyotomi: Vajinal doğum sırasında doğumu kolaylaştırmak için vajen çıkışına bir kesik yapılmış olabilir veya doğum sırasında bu bölgede yırtıklar oluşmuş olabilir. Epizyotomi veya yırtıklara konulmuş dikişler oturmanızı ve yürümenizi bir süre zorlaştırabilir. Öksürürken ve hapşırırken ağrı duyabilirsiniz.
  • Sıcak veya soğuk basmaları: Doğumla birlikte, vücudunuzda çok ciddi hormonal değişiklikler oluşur. Bu değişiklikler vücudun termostatının dengesiz davranmasına neden olur.
  • İdrar ve gaita kaçırma: Doğum sırasında, doğum kanalı etrafındaki kasların esnemesi sonucunda; öksürünce, gülünce veya ıkınınca istemsiz idrar kaçırma ve bağırsak hareketlerini kontrolde zorlanma olabilir. Bu özellikle zor doğumlardan sonra daha sık görülmektedir.
  • Rahim bölgesinde ağrılar: Doğumu takip eden günlerde de rahim  kasılmaları devam eder. Bu kasılmalar özellikle bebeği emzirirken ve kanama azaltıcı ilaç aldıktan sonra belirgindir.
  • Vajinal akıntı (loşi):Doğumu takip eden günlerde alışageldiğiniz adet kanamasından daha fazla ve sıklıkla da pıhtılar içeren bir kanama görülür. Bu kanama daha sonraki günlerde giderek azalır rengi giderek beyaz veya sarıya döner. Akıntı genellikle lohusalık döneminin sonunda normale dönmüş olur.
  • Kilo kaybı: doğumu takiben yaklaşık 6-7 kilo civarında hafiflemiş olursunuz. Bu kilo kaybı bebeğin kilosu, plasenta ve amniyotik sıvının toplam ağırlığına denk gelir.

Doğumu takip eden dönemde ruhsal olarak neler beklenir?
  • Melankoli: Yeni doğum yapmış çoğu kadın, doğumu takip eden günlerde sinirlilik, üzüntü, ağlama isteği ve gerginlik gibi karmaşık duyguları yaşar. Bu belirtiler, doğum ve sonrasında yaşanan hormonal dalgalanmalar, yorgunluk ve doğumda yaşanan beklenmedik olaylardan ve hayatta yüklenilen yeni rolü üstlenmekten kaynaklanır. Bu ruhsal dalgalanmalar genellikle ilk haftadan sonra kaybolur.
  • Doğum sonrası depresyon (postpartum depresyon): Yukarda anlatılan melankoli tablosundan daha ağır ve uzun seyreden bir tablo lohusaların %10-25 de görülür. Ruhsal dalgalanmalar, suçluluk hissi, devamlı hüzün hali mevcut olabilir. Doğumdan bir yıl sonrasına kadar teşhis edilebilen bir tablodur. Geçmişinde depresyon atağı geçirmiş olanlarda, ailesinde depresyon öyküsü olanlarda ve hayatlarında çoklu stres faktörü olanlarda görülme ihtimali daha fazladır.

Cinsel yaşantı ile ilgili konulara gelince, eşiniz doğumdan önce kalınan yerden devam etmeye hazır konumda iken; siz fiziksel ve ruhsal olarak kendinizi cinselliğe hazır hissetmeyebilirsiniz. Tercihiniz cinsellikten ziyade iyi bir gece uykusundan yanadır.

Ne yapmalı?

Vücudunuzun doğuma hazırlanması aylar sürmüştü, dolayısı ile toparlanma süreci de zamana ihtiyaç gösterecektir. Eğer doğum sezaryen ile gerçekleşti ise bu durumda toparlanma biraz daha fazla zaman gerektirebilir. Eğer sezaryen ile doğum yaptı iseniz, ilk günlerde ağrının kontrolü gerekecektir. Bu konuda doktorunuz ve anestezi doktorunuz size yardımcı olacaktır.

Genel olarak söylenebilecek öneriler aşağıda sıralanmıştır:
  • Günde 8-10 bardak su içiniz
  • Mümkün olduğu kadar merdiven yerine asansöre binmeyi tercih ediniz ve ağır kaldırmaktan uzak durunuz
  • Doktorunuz izin verene kadar, otomobil kullanmayınız. Ani hareketler canınızı yakmayana ve emniyet kemeri rahatsızlık vermeyene kadar bekleyiniz.
  • Eğer sezaryen kesisi şişer veya kızarır ise doktorunuza haber veriniz


Doğum kontrolü

Doğumu takiben daha adet olmadan yeniden gebe kalmanız mümkündür. Eğer sadece anne sütü veriyorsanız, yani hiç katı gıda, biberon vermiyorsanız, günde en az 8 kez emziriyorsanız (gündüzleri en geç 3 saatte bir, geceleri en geç 6 saate bir olmak kaydı ile) ve halen adet olmadı iseniz ilk 6 ay gebelik şansı oldukça düşüktür. Bunun dışındaki durumlarda doktorunuzla konuşup sizin için uygun olan bir korunma metodu tespit etmelisiniz.





​Emzirme


Süt veriminizin iyi olması için; yeterli uyku almanız, yeterli sıvı ve gıda almanız özellikle önemlidir. Yeterli sıvı almanız için önerilebilecek bir metot, her emzirmeden sonra bir bardak su veya meyve suyu içmeniz olabilir. Süt veriminiz ideal seviyeye gelene kadar kafein içeren gıda ve içeceklerden uzak durmanız yerinde olabilir. Kafein idrar ile sıvı kaybını artırırken, bazen de bebeğin huzursuz olmasına ve uyku düzeninin bozulmasına neden olabilmektedir. Emzirme ile ilgili problemler yaşıyorsanız sağlık personelinden destek almanız doğru olacaktır. Süt kanallarının tıkanması durumunda; göğse yapılacak masaj, sıcak bir duş veya sıcak ve ıslak havlularla yapılacak kompresler faydalı olabilir.

Memelerin şişmesi, kızarması, ateş ve titremelerin olması, mastit adı verilen meme iltihabının gelişmesine işaret edebilir. Böyle bir durumda en kısa zamanda doktorunuza ulaşmalısınız. Verilecek antibiyotik tedavisi sırasında bol sıvı alın ve emzirmeye devam ediniz. Emzirme yerine pompa ile sütü çekip, çektiğiniz sütü kaşık veya çok ince delikli biberonla bebeğinize verebilirsiniz.

Epizyo bakımı

Eğer vajinal doğum yaptı iseniz, büyük ihtimalle epizyotomi kesiniz de vardır. İlk günlerde soğuk su ile daha sonraki günlerde ılık su ile yapacağınız oturma banyoları faydalı olacaktır. Büyük tuvaletinizi yaptıktan sonra, dikişlerin olduğu bölgeyi ılık su ile yıkayıp, tuvalet kâğıdı ile kurulamanız rahatlatıcı olacaktır. Bu arada tuvalet sonrası temizliği önden arka tarafa doğru silerek yapmayı unutmamalısınız. Bu uygulama mikrop kapma ihtimalini azaltacaktır. Doğumdan sonraki günlerde oluşabilecek şişliği azaltmak açısından bölgeye buz torbası uygulamakta faydalı olmaktır. Bu  arada doktorunuzun verdiği ağrı kesici ilacı kullanmayı da ihmal etmeyiniz.

Egzersiz

Doktorunuzun izin vermesinden sonra egzersiz programlarına katılabilirsiniz. Böylece gebelik öncesi formunuza ulaşmanız kolaylaşacaktır. Egzersiz programına hafif egzersizlerle başlayıp giderek tempoyu artırmalısınız. Yürüme ve yüzme çok ideal seçenekler olarak akılda tutulmalıdır.

Hemoroitler ve kabızlık

Gebeliğin son dönemi ve lohusalıkta hemoroitler problem yaratabilmektedir. Dönüşümlü olarak uygulanan sıcak oturma banyoları ve soğuk kompresler nispi bir rahatlama sağlayabilmektedir. Rahatsızlığın çok olduğu dönemlerde, şişme simit üzerine oturmak rahatlatıcı olabilmektedir. Sıvı alımını artırmak ve lifli gıdaların tüketimine önem vermek genel olarak rahatlatıcı olur. Şikâyetleriniz çok fazla ise doktorunuzla görüşmeniz doğru olacaktır. Kendi başınıza  herhangi bir ilaç kullanmayınız.
​

​​Cinsellik



Doğum sonrası, vücudunuzun toparlanabilmesi için zamana ihtiyaç vardır. Doktorların genelde önerisi cinsel yaşantıya geri dönmek  için  6-8 hafta beklenmesi yönündedir. Böylece iltihap, kanama, dikişlerin açılması gibi riskler en aza indirilmiş olur. Cinsel yaşantınıza geri döndüğünüzde, vajinal kayganlığın eskisi gibi olmadığını fark edebilirsiniz. Bu durum vücudunuzda oluşan hormonal değişikliklerle ilgilidir ve zamanla düzelecektir. Kuruluk şikayeti düzelene kadar, ilişki sırasında su bazlı bir kayganlaştırıcı kullanmanız yerine olur. Bu arada ilişki sırasında ağrı uyandıran noktalara en az basıncı oluşturacak pozisyonları denemeniz yerinde olacaktır. Zaman içinde cinsel yaşantınız gebelik öncesi durumuna dönecektir.

İdrar ve gaz-gaita kaçırma

Vücudunuz toparlayıp gebelik öncesi duruma döndükçe idrar ve gaz, gaita kaçırma probleminiz kaybolacaktır. Böyle bir şikâyetiniz var ise Kegel egzersizleri yapmanız faydalı olacaktır. Kegel egzersizlerinin nasıl yapılacağını doktorunuza sorabilirsiniz.
Ama basitçe söylemek gerekirse, idrarınızı tutmak için kullandığınız kasları istemli olarak kasıp bir süre kasılı tuttuktan sonra gevşetmek olarak tanımlanır. Hangi kasları kontrol etmeniz gerektiğini öğrenmek için, idrar yaparken idrar akışını kesip bırakmayı denersiz, çalıştırmanız gereken kasları hissedebilirsiniz.
Şikâyetlerinizin devam ettiği dönemde uygun petler kullanmanız yerinde olacaktır.

Başka neler yapabilirsiniz?

Hayattaki yeni rolünüz, yani anneliğe geçiş dönemini mümkün olduğunca rahat geçirebilmeniz için
  • Bebeğinizin uyuduğu dönemlerde sizde kestiriniz. Böylece ilave enerji toplamış olursunuz.
  • Her gün kendinize zaman ayırın. Kitap okuyun, müzik dinleyin.
  • Her gün duş alın
  • Her gün dışarı çıkıp temiz hava alın, yürüyüş yapın.
  • Her gün, 15 dakikada olsa eşinizle yalnız kalın.
  • Evi derleyip toparlama ve yemek standartlarınızı düşürün. Mükellef sofralar hazırlamanıza şimdilik gerek yoktur. Eğer ziyaretçiler sizi strese sokuyor ise ziyaretleri bir süreliğine kabul etmeyin
  • Çevrenizdeki yeni olmuş kadınlarla temasta olun, destek grupları oluşturun

​​Ne zaman doktorunuzu aramalısınız?


  • 38 Derecenin üzerine çıkan ateşiniz olduğunda
  • Saatte bir peti dolduran kanamanız olduğunda
  • Çok büyük pıhtılar geliyorsa (limondan büyük)
  • Sezaryen yarasında veya epizyo yarasında kızarıklık, şişme veya iltihap gelmesi söz konusu ise
  • Bacaklarınızda şişme ve hassasiyet oluştu ise
  • Göğüslerinizde kızarık ve dokunmakla hassas bölgeler var ise, göğüs uçlarında çatlak veya kanama var ise
  • Vajinal akıntı pis kokmaya başlamış ise
  • Vajina ve etrafında ağrı artmış ise
  • İdrar yaparken ağrı ve sızlama, idrarını tutamama veya kaçırma başladı ise
  • Öksürük, göğüs ağrısı veya bulantı-kusma başladı ise
  • Kendinizi depresif hissetmeye başladı iseniz, hayal görüyor, intihar düşünceleri  veya bebeğinize zarar verme fikri aklınıza geliyor ise
Op.Dr.Hüseyin ŞENYURT
Tunus Caddesi 50A/7 ANKARA
Tel:(312) 431 71 71
GSM: (542) 216 32 32
Elektronik posta: [email protected]