MAMOGRAFİ
Meme kanseri taraması için geliştirilmiş özel bir röntgen tekniğidir ve meme kanserinin erken tanısında ve dolayısı ile meme kanserinden ölümlerin azaltılmasında önemli bir rol oynamaktadır.
Bu özel filmin çekilmesi sırasında ;meme dokusunun kalınlığını azaltmak ve düzgün bir şekilde yayılmasını sağlamak amacı ile, meme özel bir mekanizma ile sıkıştırılarak yayvanlaştırılır ve daha sonrada filmi çekilir.
Mamografi tekniği hem bir tarama metodu hem de bir teşhis metodu olarak kullanılmaktadır.
Neden yapılır?
Meme dokusunu değerlendirmek için geliştirilmiş bir teknik olan mamografi, meme kitlelerini değerlendirmek için ve meme kanseri erken tanısı amacı ile tarama için kullanılır.
· Tarama amaçlı mamografi:Mememsinden hiçbir şikayeti olmayan, sağlıklı görünen kadınlarda meme kanserini erken yakalamak amacı ile uygulanır.(Meme kanseri sık görülen bir kanserdir ve her 7 kadından biri hayatının bir döneminde bu hastalığa yakalanmaktadır).Her meme için en az iki açıdan film alarak uygulanır.
· Teşhis amaçlı mamografi:Memedeki şüpheli kitleleri ,memedeki ağrıları,meme cildindeki anormallikleri,meme başındaki kalınlaşma ve değişiklikleri değerlendirmek amacı ile uygulanır.Aynı zamanda ; tarama mamografisinde şüpheli bulgular olanlara da uygulanabilir. Şüpheli alanlar daha büyütülerek incelenebilir.
Mamografi yaptırmaya ne zaman başlamalı?
Konunun uzmanları bu konuda tam bir görüş birliği içinde bulunmamaktadır. Amerikan kanser cemiyeti 40 yaş ve üzeri kadınların yıl mamografi yaptırmasını önerirken; Amerikan ulusal kanser enstitüsü 40 yaş üzeri kadınların her 1-2 yılda incelemeyi yaptırmasının uygun olacağını belirtmektedir.
En uygun tarama programını sizin doktorunuz ayarlayacaksa da genel bir fikir vermesi açısından aşağıdaki bilgiler yol gösterici olabilir.
· 20-39 yaşlarında ve meme kanseri için ortalama risk taşıyorsanız: Henüz mamografi yaptırmanıza gerek yoktur.
· 26-39 yaşında ve yüksek riskli grupta iseniz:Bu durumda tarama amaçlı mamografi yaptırmaya başlayabilirsiniz. Yalnız meme dokunuz bu tetkik için çok yoğun ise ( daha genç yaşlarda meme dokusu mamografi için uygun olmayabilir) doktorunuz MR veya MR+mamografi önerebilir.
· 40 yaş üzerinde iseniz:Doktorunuzun tavsiyesine göre her yıl veya her iki yılda bir mamografi yaptırmanız istenebilir
Riskler
Her tetkik gibi mamografinin de yetersizlikleri ve bazı potansiyel riskleri bulunmaktadır.
· Mamografi sırasında düşük dozlu radyasyon alırsınız:Çok düşük dozda olan bu radyasyonun getirdiği risk,meme kanserini erken yakalama faydası ile karşılaştırıldığında önemsiz hale gelmektedir.
· Mamografi her zaman güvenilir değildir: Bu işlemin güvenilirliği: kullanılan filmin kalitesi,kullanılan teknik ve radyoloğun beceri ve tecrübesi ile ilgilidir.Ayrıca yaşınız ve meme dokunuzun yoğunluğu da yalancı pozitif veya yalancı negatif sonuçlara neden olabilir. Eğer göğsünüzde bir kitle tespit etmiş iseniz ,bunu mutlaka filmi yorumlayan doktora bildiriniz.
· Genç kadınlarda mamografiyi yorumlamak zor olabilir. Genç yaşlarda meme dokusu daha fazla bez dokusu ve bağ dokusu içerir,bu durum meme dokusunun yoğunluğunu artırır ve kanser dokusunun görülmesini zorlaştırabilir. Yaşla birlikte meme dokusunun yapısı değişir ve mamografi ile değerlendirilmesi kolaylaşır.
· Mamografi ilave testlerin yapılmasına yol açabilir:Her yaş grubunda mamografi yapılan kadınların yaklaşık %10 da ilave testler yapılması gerekli olur. Mamografide tespit edilen anormalliklerin çoğu yapılan ilave testler neticesinde normal olarak değerlendirilir.
· Mamografi bütün kanserleri yakalayamaz:Fizik muayenede tespit edildiği halde bazı tümörler mamografi de görüntülenemez.Çok küçük olan veya koltuk altı gibi mamografinin iyi görüntüleyemediği konumdaki kanserler yakalanamayabilir. Mamografi tekniği yaklaşık olarak her 5 kanserden birini yakalayamaz.
· Mamografi ile tespit edilen tümörlerin bazılarının tedavi şansı olmayabilir: Bazı kanser türleri agresif seyreder ve vücudun başka yerlerine hızla yayılır.Bu tip tümörler teşhis edilse bile tedavi yüz güldürücü olmayabilir.
Yapılan mamografide kanser olabileceği düşünülen sahalar tespit edilirse doktorunuz size biyopsi yapılmasını önerecektir.
Nasıl hazırlanmalısınız?
Göğüslerinizin bu test için en uygun olduğu dönem adetinizin bitimini takip eden haftadır. Bu haftada göğüslerinizin hassasiyeti en alt seviyededir ve mamografi en rahat bu haftada yapılır.Eğer menopozda iseniz , inceleme herhangi bir zamanda yapılabilir.
Eğer mamografiyi yaptırmak için daha önce gittiğiniz yerden farklı bir yere gidiyorsanız, eski filmlerinizi mutlaka yanınızda götürünüz. Böylece radyolog eski filmler ile yenileri karşılaştıracak ve daha sıhhatli bir yorum yapabilecektir.
Mamografi yaptıracağınız gün göğüslerinize deodorant, pudra,losyon, krem ve parfüm sürmeyiniz.Çünkü bu ürünlerin içinde bulunabilen metalik parçalar filmde yanıltıcı görüntüler oluşturabilmektedir.
İşlemden bir saat kadar önce alacağınız aspirin,asetaminofen veya ibuprofen içeren ağrı kesiciler ,mamografi sırasında duyacağınız rahatsızlığı azaltmak konusunda size yardımcı olabilir.
Mamografi nasıl yapılır?
Mamografinin çekileceği ortamda vücudunuzun üst tarafını soymanız ve takılarınızı çıkartmanız istenecektir. İşlemin yapılacağı gün çift parçadan oluşan bir kıyafeti tercih etmeniz yerinde olacaktır.
İşlem sırasında mamografi makinasının önünde ayakta dururken,incelenecek olan göğsünüz bir platformun üzerine yerleştirilip, özel bir aparat ile basınç uygulanarak sıkıştırılıp uygun bir kalınlığa getirilir. Bu sırada çok ızdırap duyarsanız hemen teknisyeni uyarınız. Bu sıkıştırma işlemi ile doku kalınlığı azaltıldığı için dokular daha iyi ayırt edilebilir ve daha az x ışını kullanılır.Filmin çekilmesi esnasında nefesinizi tutmanız ve hareketsiz kalmanız istenir.
İşlemden sonra:
İşlem bittikten sonra bir süre beklemeniz istenir.Bu sırada teknisyen alınan filmi banyo edip görüntü kalitesini değerlendirir. Eğer gerekiyorsa işlem tekrarlanır. Bütün işlem yaklaşık olarak 30 dakikanızı alır. Daha sonra günlük işlerinize dönebilirsiniz. Çekilen filme ait raporlar ,radyoloğun filmleri incelemesinden sonra düzenlenecektir.
Bu özel filmin çekilmesi sırasında ;meme dokusunun kalınlığını azaltmak ve düzgün bir şekilde yayılmasını sağlamak amacı ile, meme özel bir mekanizma ile sıkıştırılarak yayvanlaştırılır ve daha sonrada filmi çekilir.
Mamografi tekniği hem bir tarama metodu hem de bir teşhis metodu olarak kullanılmaktadır.
Neden yapılır?
Meme dokusunu değerlendirmek için geliştirilmiş bir teknik olan mamografi, meme kitlelerini değerlendirmek için ve meme kanseri erken tanısı amacı ile tarama için kullanılır.
· Tarama amaçlı mamografi:Mememsinden hiçbir şikayeti olmayan, sağlıklı görünen kadınlarda meme kanserini erken yakalamak amacı ile uygulanır.(Meme kanseri sık görülen bir kanserdir ve her 7 kadından biri hayatının bir döneminde bu hastalığa yakalanmaktadır).Her meme için en az iki açıdan film alarak uygulanır.
· Teşhis amaçlı mamografi:Memedeki şüpheli kitleleri ,memedeki ağrıları,meme cildindeki anormallikleri,meme başındaki kalınlaşma ve değişiklikleri değerlendirmek amacı ile uygulanır.Aynı zamanda ; tarama mamografisinde şüpheli bulgular olanlara da uygulanabilir. Şüpheli alanlar daha büyütülerek incelenebilir.
Mamografi yaptırmaya ne zaman başlamalı?
Konunun uzmanları bu konuda tam bir görüş birliği içinde bulunmamaktadır. Amerikan kanser cemiyeti 40 yaş ve üzeri kadınların yıl mamografi yaptırmasını önerirken; Amerikan ulusal kanser enstitüsü 40 yaş üzeri kadınların her 1-2 yılda incelemeyi yaptırmasının uygun olacağını belirtmektedir.
En uygun tarama programını sizin doktorunuz ayarlayacaksa da genel bir fikir vermesi açısından aşağıdaki bilgiler yol gösterici olabilir.
· 20-39 yaşlarında ve meme kanseri için ortalama risk taşıyorsanız: Henüz mamografi yaptırmanıza gerek yoktur.
· 26-39 yaşında ve yüksek riskli grupta iseniz:Bu durumda tarama amaçlı mamografi yaptırmaya başlayabilirsiniz. Yalnız meme dokunuz bu tetkik için çok yoğun ise ( daha genç yaşlarda meme dokusu mamografi için uygun olmayabilir) doktorunuz MR veya MR+mamografi önerebilir.
· 40 yaş üzerinde iseniz:Doktorunuzun tavsiyesine göre her yıl veya her iki yılda bir mamografi yaptırmanız istenebilir
Riskler
Her tetkik gibi mamografinin de yetersizlikleri ve bazı potansiyel riskleri bulunmaktadır.
· Mamografi sırasında düşük dozlu radyasyon alırsınız:Çok düşük dozda olan bu radyasyonun getirdiği risk,meme kanserini erken yakalama faydası ile karşılaştırıldığında önemsiz hale gelmektedir.
· Mamografi her zaman güvenilir değildir: Bu işlemin güvenilirliği: kullanılan filmin kalitesi,kullanılan teknik ve radyoloğun beceri ve tecrübesi ile ilgilidir.Ayrıca yaşınız ve meme dokunuzun yoğunluğu da yalancı pozitif veya yalancı negatif sonuçlara neden olabilir. Eğer göğsünüzde bir kitle tespit etmiş iseniz ,bunu mutlaka filmi yorumlayan doktora bildiriniz.
· Genç kadınlarda mamografiyi yorumlamak zor olabilir. Genç yaşlarda meme dokusu daha fazla bez dokusu ve bağ dokusu içerir,bu durum meme dokusunun yoğunluğunu artırır ve kanser dokusunun görülmesini zorlaştırabilir. Yaşla birlikte meme dokusunun yapısı değişir ve mamografi ile değerlendirilmesi kolaylaşır.
· Mamografi ilave testlerin yapılmasına yol açabilir:Her yaş grubunda mamografi yapılan kadınların yaklaşık %10 da ilave testler yapılması gerekli olur. Mamografide tespit edilen anormalliklerin çoğu yapılan ilave testler neticesinde normal olarak değerlendirilir.
· Mamografi bütün kanserleri yakalayamaz:Fizik muayenede tespit edildiği halde bazı tümörler mamografi de görüntülenemez.Çok küçük olan veya koltuk altı gibi mamografinin iyi görüntüleyemediği konumdaki kanserler yakalanamayabilir. Mamografi tekniği yaklaşık olarak her 5 kanserden birini yakalayamaz.
· Mamografi ile tespit edilen tümörlerin bazılarının tedavi şansı olmayabilir: Bazı kanser türleri agresif seyreder ve vücudun başka yerlerine hızla yayılır.Bu tip tümörler teşhis edilse bile tedavi yüz güldürücü olmayabilir.
Yapılan mamografide kanser olabileceği düşünülen sahalar tespit edilirse doktorunuz size biyopsi yapılmasını önerecektir.
Nasıl hazırlanmalısınız?
Göğüslerinizin bu test için en uygun olduğu dönem adetinizin bitimini takip eden haftadır. Bu haftada göğüslerinizin hassasiyeti en alt seviyededir ve mamografi en rahat bu haftada yapılır.Eğer menopozda iseniz , inceleme herhangi bir zamanda yapılabilir.
Eğer mamografiyi yaptırmak için daha önce gittiğiniz yerden farklı bir yere gidiyorsanız, eski filmlerinizi mutlaka yanınızda götürünüz. Böylece radyolog eski filmler ile yenileri karşılaştıracak ve daha sıhhatli bir yorum yapabilecektir.
Mamografi yaptıracağınız gün göğüslerinize deodorant, pudra,losyon, krem ve parfüm sürmeyiniz.Çünkü bu ürünlerin içinde bulunabilen metalik parçalar filmde yanıltıcı görüntüler oluşturabilmektedir.
İşlemden bir saat kadar önce alacağınız aspirin,asetaminofen veya ibuprofen içeren ağrı kesiciler ,mamografi sırasında duyacağınız rahatsızlığı azaltmak konusunda size yardımcı olabilir.
Mamografi nasıl yapılır?
Mamografinin çekileceği ortamda vücudunuzun üst tarafını soymanız ve takılarınızı çıkartmanız istenecektir. İşlemin yapılacağı gün çift parçadan oluşan bir kıyafeti tercih etmeniz yerinde olacaktır.
İşlem sırasında mamografi makinasının önünde ayakta dururken,incelenecek olan göğsünüz bir platformun üzerine yerleştirilip, özel bir aparat ile basınç uygulanarak sıkıştırılıp uygun bir kalınlığa getirilir. Bu sırada çok ızdırap duyarsanız hemen teknisyeni uyarınız. Bu sıkıştırma işlemi ile doku kalınlığı azaltıldığı için dokular daha iyi ayırt edilebilir ve daha az x ışını kullanılır.Filmin çekilmesi esnasında nefesinizi tutmanız ve hareketsiz kalmanız istenir.
İşlemden sonra:
İşlem bittikten sonra bir süre beklemeniz istenir.Bu sırada teknisyen alınan filmi banyo edip görüntü kalitesini değerlendirir. Eğer gerekiyorsa işlem tekrarlanır. Bütün işlem yaklaşık olarak 30 dakikanızı alır. Daha sonra günlük işlerinize dönebilirsiniz. Çekilen filme ait raporlar ,radyoloğun filmleri incelemesinden sonra düzenlenecektir.
Netice
Mamografide : meme dokunuzun ,x ışınları kullanılarak siyah beyaz olarak elde edilmiş görüntüsü film üzerine kaydedilir. Eğer digital mamografi yapılmış ise bu görüntüler filme değil elektronik ortama kaydedilir ve video monitörlerinden izlenir.
Elde edilen görüntüler bu konuda tecrübeli bir radyolog tarafından değerlendirilir, ilave tetkik gerektirecek kanser ve kanser dışı şüpheli
· Kalsifikasyonlar (kireç çökeltileri)
· Kitleler
· Şekli bozulmuş dokular
· Son mamografiden bu yana belirginleşmiş olan alanlar rapor edilir.
Kalsifikasyonlar bir kaç tipte görülebilir ve bunların mikro kalsifikasyon olarak tanımlananları özellikle kanser açısından şüphe taşırlar. Makro kalsifikasyon denilen daha kaba ve büyük olanları ise yaşlanma sürecine, fibroadenom denen iyi huylu bir hastalığa ait olabilir. Çoğu kalsifikasyon iyi huylu nedenlerden kaynaklanır. Eğer tespit edilen kalsifikasyonlar şüphe uyandırıyorsa radyoloğunuz ilave testler önerecektir.
Mamografide görülen yoğun alanlar ve şekil bozukluğu gösteren alanlar da şüphe uyandırabilir. Böyle durumlarda radyoloğunuz büyütülerek çekilen ilave mamografiler, göğsü daha fazla sıkıştırarak çekilen mamografiler,ultrason veya MR incelemesi isteyebilir veya biyopsi yapılmasını önerebilir.
Mamografide : meme dokunuzun ,x ışınları kullanılarak siyah beyaz olarak elde edilmiş görüntüsü film üzerine kaydedilir. Eğer digital mamografi yapılmış ise bu görüntüler filme değil elektronik ortama kaydedilir ve video monitörlerinden izlenir.
Elde edilen görüntüler bu konuda tecrübeli bir radyolog tarafından değerlendirilir, ilave tetkik gerektirecek kanser ve kanser dışı şüpheli
· Kalsifikasyonlar (kireç çökeltileri)
· Kitleler
· Şekli bozulmuş dokular
· Son mamografiden bu yana belirginleşmiş olan alanlar rapor edilir.
Kalsifikasyonlar bir kaç tipte görülebilir ve bunların mikro kalsifikasyon olarak tanımlananları özellikle kanser açısından şüphe taşırlar. Makro kalsifikasyon denilen daha kaba ve büyük olanları ise yaşlanma sürecine, fibroadenom denen iyi huylu bir hastalığa ait olabilir. Çoğu kalsifikasyon iyi huylu nedenlerden kaynaklanır. Eğer tespit edilen kalsifikasyonlar şüphe uyandırıyorsa radyoloğunuz ilave testler önerecektir.
Mamografide görülen yoğun alanlar ve şekil bozukluğu gösteren alanlar da şüphe uyandırabilir. Böyle durumlarda radyoloğunuz büyütülerek çekilen ilave mamografiler, göğsü daha fazla sıkıştırarak çekilen mamografiler,ultrason veya MR incelemesi isteyebilir veya biyopsi yapılmasını önerebilir.
Op.Dr.Hüseyin ŞENYURT
Tunus Caddesi 50A/7 ANKARA
Tel:(312) 431 71 71
GSM: (542) 216 32 32
Elektronik posta: [email protected]
Tunus Caddesi 50A/7 ANKARA
Tel:(312) 431 71 71
GSM: (542) 216 32 32
Elektronik posta: [email protected]