TÜP BEBEK (IVF)
  

Bir kadının yumurtası ile bir erkeğin sperminin vücut dışında bir araya getirilerek döllenmesi işlemine verilen addır.
IVF  (invitro fertilizasyon =vücut dışında döllenme) , ART ( assisted reproductive technology= yardımcı üreme teknolojisi), tüp bebek eş anlamlı deyimlerdir.
1978 ten bu yana günlük uygulamada olan, tüp bebek işlemi diğer daha ucuz ve basit metotlar başarısız kaldığında gündeme gelmektedir.
Temel olarak tüp bebek uygulaması 5 basamaktan oluşur.

Birinci basamak: Yumurtlamanın uyarılması ( süper ovülasyon)
Kadına verilen ilaçlar ile yumurta oluşumu uyarılır. Amaçlanan çok sayıda yumurtanın oluşmasıdır. Bu dönemde sık aralıklar ile ultrason  ve kan testleri yapılarak yumurtaların gelişimi gözlenir.

İkinci basamak: Yumurtaların toplanması
OPU (ovum pick-up) şeklinde  de ifade edilen bu işlem ultrason eşliğinde, ince bir iğne ile yumurtaların toplanması esasına dayanır. Bu işlem sırasında kadına hafif bir anestezi veya sakinleştirici ilaçlar verilebilir. İşlem tamamlandıktan sonra kasıklarda hafif bir ağrı olabilir. Nadir durumlarda yumurtlama işleminin laparoskopi ile yapılması gerekebilir.

Üçüncü basamak: İnseminasyon ve fertilizasyon
Kadından toplanan yumurtaların en iyileri ile erkekten alınan spermler, kontrollü bir ortamda bir araya getirilir bu işleme inseminasyon adı verilir. Bu işlemden bir kaç saat sonra sperm yumurtaya girerek döllenmeyi gerçekleştirir. Eğer başarı şansı az görülüyor ise sperm özel bir enjeksiyon metodu ile direkt olarak yumurtanın içine doktor tarafından yerleştirilir. Bu işleme  intra sitoplazmik sperm enjeksiyonu (ICSI veya mikroenjeksiyon) adı verilir. Bazı merkezler bütün döllenme işlemini mikroenjeksiyon metodu ile gerçekleştirmektedir.

Dördüncü basamak: Embriyo kültürü.
Döllenmiş yumurta  bir süre sonra bölünerek çoğalmaya başlar ve embriyo oluşur. Bu dönemde laboratuar görevlileri belli aralıklarla embriyoyu kontrol eder ve her şeyin yolunda gittiğinden emin olurlar.

Genetik geçişli hastalıkları olan çiftlerde bu dönemde  “preimplantasyon genetik diagnos- PGD” işlemi yapılabilir. Döllenmeden 3-4 gün sonra gelişmekte olan embriyodan bir tane hücre alınarak, söz konusu hastalık açısından incelenebilir. Eğer söz konusu hastalık gelişmekte olan embriyoda tespit edilirse, bu embriyo transfer işleminde kullanılmaz. Gelişmekte olan bir teknik olan PGD tartışmalı bir konu olup, tüm merkezlerde yapılmamaktadır. PGD tekniği ile  tanısı yapılabilen hastalıkların listesi için lütfen bağlantıyı tıklayınız <<<<

Beşinci basamak: Embriyo transferi
Yumurta toplanması ve döllenmeden sonraki 3-5. günler arasında gelişmekte olan embriyolardan uygun görülenler rahme yerleştirilir. Bu işlem hasta uyanıkken yapılır. Embriyolar ince bir borucuk vasıtası ile rahme bırakılır. Kaç tane embriyonun rahme bırakılacağını doktorunuz ve konu ile ilgili mevzuat belirlemektedir. Yerleştirilmeyen ama sağlıklı olan embriyolar dondurularak saklanabilir ve gerekirse ileride kullanılabilirler.

RİSKLER

Tüp bebek uygulaması fiziksel, ruhsal ve finansal olarak zorlayıcı bir süreçtir. Bu sürece giren çiftlerde stres ve depresyon çok yaygındır. Yumurtlamayı artırmak için kullanılan ilaçlara bağlı olarak karında şişlik, ağrı, baş ağrıları ve ruhsal dalgalanmalar görülebilir. Tekrarlayan enjeksiyonlara bağlı olarak enjeksiyon yerlerinde morarmalar oluşabilir.
Bazen, kullanılan yumurtlama uyarıcı ilaçların yan etkisi olarak, ovarien hiperstimülasyon sendromu (OHSS) oluşabilir. OHSS oluştuğunda karın boşluğu ve göğüs boşluğunda sıvı birikir. Biriken sıvının miktarına göre: karın ağrısı, şişkinlik, hızlı kilo artışı (3-5 gün içinde 5 kilo gibi), idrar çıkışında azalma, bulantı, kusma ve nefes darlığı görülebilir. Hafif -orta derecedeki OHSS istirahat ile toparlarken, ağır vakalarda biriken sıvının iğne ile dışarı çekilmesi gerekebilir.
Yumurta toplanması (OPU) sırasında anesteziye bağlı komplikasyonlar görülebileceği gibi kanama, enfeksiyonlar, mesane, barsak  ve büyük damar zedelenmeleri oluşabilir.
Birden fazla embriyonun rahme yerleştirildiği durumlarda çoğul gebelik riski vardır. Çoğul gebeliğin prematüre doğum ve düşük doğum ağırlıklı doğum gibi riskleri bulunmaktadır. Bu arada şunu da belirtmek gerekir ki, IVF gebeliklerinde tek gebelik bile elde edilmiş olsa yine de prematüre doğum ve düşük doğum ağırlıklı doğum riski doğal yolla oluşan gebeliklerden fazladır.
IVF pahalı bir işlemdir. Böyle bir yola girmezden önce maliyet unsurlarını etraflıca araştırıp öğrenmelisiniz.

---

Op.Dr.Hüseyin ŞENYURT
Tunus Caddesi 50A/7 ANKARA
Tel:(312) 431 71 71
GSM: (542) 216 32 32
Elektronik posta: [email protected]