​VAJİNAL HİSTEREKTOMİ

  

Picture

Rahmin vajinal yoldan yapılan bir operasyon ile alınması işlemidir. Bu ameliyatta karında kesik olmaz, kesi vajinanın içinden yapılır. Bu işlem sırasında uygun vakalarda tüpler ve yumurtalıklar da alınabilir.
Bu operasyon tekniği: rahim çok büyük değil ise, kanser veya kanser şüphesi yok ise; rahimde, mesanede sarkma var ise tercih edilebilir.
Bu ameliyat tekniğinde komplikasyonlar daha az görülmekte, hastanede kalış süresi daha kısa olmaktadır.

Vajinal histerektomi yapılma nedenleri

Bir dizi değişik nedenle histerektomi (rahmin alınması) operasyonu önerilebilir. Bazı durumlarda tek çözüm rahmin alınması olmayabilir, değişik alternatif tedavi seçenekleri söz konusu olabilir. Bu konuyu doktorunuzla görüşmeniz gerekir. Başlıca ameliyat nedenleri aşağıda sıralanmıştır:

Anormal kanamalar: menoraji adı verilen aşırı kanamalar neticesinde kansızlık gelişebilir, kişi kendisini yorgun hissedebilir ve bu durumlar iş ve güç kaybına neden olurlar. Yedi günü geçen veya bir kaç saat içinde bir peti dolduran kanamalar menoraji olarak tanımlanabilir. Normal adet periyotları dışında oluşan kanamalar genellikle metroraji olarak tanımlanır.

Menoraji veya metroraji şeklindeki kanamalar öncelikle ilaçlar ile tedavi edilmeye çalışılır. Fakat bu yaklaşımlar başarısız kaldığında ameliyat gündeme gelebilir.

Miyomlar (fibroid, leiomyom ) :Rahim kasından köken alan iyi huylu yumrulardır. Gebelik sırasında büyüyebilen bu tümörler genellikle menopoz sonrası küçülürler. Yerleşim yerlerine bağlı olarak aşırı kanamalara neden olabilirler.

Pelvik organ sarkmaları ( rahim, mesane, barsak sarkmaları): Leğen kemiği içerisindeki organların sarkması, bu bölgedeki kas ve bağların gerilmesi ve zayıflaması sonucu oluşur. Bu durumda rahim vajinaya doğru yer değiştirir ve hatta vajinadan dışarı çıkar. Vajinal doğum (normal doğum) ,genetik faktörler, kronik kabızlık ve yaşam tarzı (hayat boyu ağır yük kaldırmak) bu problemin altyapısını oluşturur.

Rahim ağzına ait problemler: Rahim ağzında gelişen ve diğer tedavi yaklaşımlarına (konizasyon, laser, kriyo vs) cevap vermeyen CIN 3 gibi lezyonların varlığında histerektomi gerekebilir.

Endometrial hiperplazi: Rahmin içini kaplayan endometrium dokusunun aşırı gelişmesi bir başka deyişle kalınlaşması olarak tanımlanabilecek bu durum; uzun vadede kansere zemin hazırlayabilmektedir. İlaç verilerek de kontrol edilebilen bu durumda bazen ameliyat gerekebilmektedir. Ameliyat gerekip gerekmediğini doktorunuz size söyleyecektir.

Kronik pelvik ağrı: Leğen kemiği içinde hissedilen ağrı anlamına gelen bu durum kadın üreme organlarını ilgilendiren problemlerden ( örneğin endometriozis) kaynaklanabileceği gibi mide bağırsak sistemi ile ilgili problemlerden de kaynaklanabilir. Ağrının nereden kaynaklandığı ve ameliyattan fayda görüp görmeyeceği konusunda doktorunuz karar verecektir.

Ameliyat öncesi değerlendirme ve planlama

Ameliyat öncesi, işlem sırasında yumurtalıkların alınıp alınmayacağı konusunda karar verilmelidir. Yumurtalıkların alınıp alınmaması kararı çeşitli faktörlere göre kararlaştırılır. Bazen yapışıklıklar veya diğer zorlaştırıcı faktörler nedeni ile yumurtalıkların alınması mümkün olmayabilir.

Menopoz öncesi dönemde olan kadınlar yumurtalıkların yerinde kalmasını tercih edebilirler. Böylece ameliyat sonrası dönemde  östrojen, progesteron ve testosteron gibi hormonlar salgılanmaya devam eder. Bu hormonların salgılanması cinselliğe olan ilginin devamı, kemik erimesinin önlenmesi, sıcak basmalarının olmaması açısından önemlidir. Öte yandan adet döneminde artış gösteren epilepsi, ağır premenstruel sendrom gibi problemleri olan kadınlar, ameliyatta yumurtalıkların alınmasından fayda göreceklerdir. Çünkü düşecek olan hormon seviyeleri söz konusu şikâyetlerini azaltacaktır.

Menopoz sonrası dönemde olan kadınlarda yumurtalıkların alınması genellikle tercih edilir. Böylece ileriki yaşamlarında yumurtalık kanseri ile karşılaşma riskleri oldukça azaltılmış olur.

Östrojen tedavisi: Ameliyatta yumurtalıkları alınan menopoz öncesi dönemdeki kadınlara östrojen verilerek sıcak basmaları, gece terlemeleri, kemik erimesi önlenmeye çalışılır. Bu tedavinin fayda ve risklerini ameliyat öncesi dönemde doktorunuzla konuşmalısınız.

Menopoz öncesi dönemde olan ve yumurtalıkları yerinde bırakılan kadınlar daha sonraki bir dönemde hormon seviyelerinin düşmesine bağlı olarak östrojen tedavisine ihtiyaç gösterebilirler.

Menopoz sonrası dönemde olan ve histerektomi geçiren kadınlarda, ameliyat sonrası hormon tedavisi genellikle gerekli olmaz.

Ameliyat öncesi tetkikler
Ameliyat öncesi standart değerlendirme fizik muayene, EKG, akciğer filmi ve daha önceki sağlık problemlerinize göre istenecek bazı kan testlerinden oluşur.

Vajinal histerektomi prosedürü

Bu ameliyat hastane şartlarında yapılır ve bir-iki saatlik bir süreyi ameliyathanede geçirmenizi gerektirir. Ameliyat gene anestezi veya spinal anestezi (belden uyuşturma) ile yapılabilir. Ameliyat süresince nabız, kan basıncı, kanama miktarı ve solunum devamlı gözetim altında tutulur. Ameliyat sonrası ayılma odasına alınan hastalar bir süre sonra odalarına alınırlar.

Laparoskopi destekli vajinal histerektomi (LAVH)
Bazı cerrahlar, vajinal histerektomi işlemine yardımcı olarak laparoskopiden faydalanırlar. Özellikle rahmi büyük olanlarda, daha önce kadın hastalıkları ile ilgili ameliyat geçirmiş olanlarda, endometriozisi olanlarda ve vajinal histerektominin yapılmasını teknik olarak zorlaştırabilecek başka problemleri olanlarda başvurulabilir. Fakat bütün cerrahlar laparoskopik tekniğe hakim olmadığından, tercih cerrahlarına aittir.

Abdominal histerektomiye dönme ihtiyacı:

Vajinal histerektomi işlemine başlandıktan sonra karşılaşılan bazı teknik zorluklar nedeni ile ameliyatı karın kesilerek yapmak gerekebilir (abdominal histerektomi)

Vajinal histerektomi komplikasyonları

Vajinal histerektomi ameliyatı sırasında çeşitli problemler yaşanabilir. Fakat çoğu zaman bunlar kolayca halledilebilir ve uzun süreli problem yaratmazlar.
  • Kanama: küçük bir yüzdede kanama problemi yaşanır. Aşırı kanama olması durumunda kan nakli ve hastanın tekrar ameliyata alınması gerekebilir.
  • Enfeksiyon: Ameliyattan sonra hafif ateş görülmesi sık olur ve her zaman enfeksiyon nedeni ile oluşmaz. Fakat inatçı ve yüksek bir ateş enfeksiyonu düşündürür. Ciddi enfeksiyonlar %5 den az vakada görülür ve enjeksiyon şeklinde verilen antibiyotiklerle kontrol edilebilir. Nadiren yeni bir cerrahi girişim gerekli olur.
  • Kabızlık: Ameliyat sonrası çoğu hastada görülen kabızlık problemi diyetteki düzenlemeler ve ilaçların desteği ile genellikle kolayca halledilir.
  • İdrar yapamama: Hastaların bir kısmında ameliyat sonrası, idrar sondası çıkarıldıktan sonra idrarın mesanede biriktiği fakat mesanenin boşaltılamadığı görülür. Bu durumda tekrar sonda takılıp 24-48 saat sonra tekrar çıkarılması denenir.
  • Kan pıhtıları oluşması: Bu tip ameliyatlardan sonra bacaklardaki toplardamarlarda ve akciğerlerde pıhtı oluşma riski artmaktadır ve bu risk artışı ameliyattan sonra 6 hafta kadar devam etmektedir. Riskin özellikle yüksek görüldüğü hastalarda ( örneğin aşırı şişmanlarda, bacaklarında varis olanlarda) pıhtılaşmayı azaltıcı ilaçlar verilebilir. Ameliyat öncesi dönemde doğum kontrol hapı veya menopoz için hormon tedavisi kullananların, bu ilaçları ameliyattan bir ay önce kesmeleri gerekir. Menopoz öncesi dönemde olan ve cinsel olarak aktif olan kadınlar, ameliyattan önceki ay doğum kontrol hapı dışında bir metotla korunmalıdırlar.

Komşu organ zedelenmeleri: Mesane, üreter (idrarı böbrekten mesaneye taşıyan borucuklar) , kalın barsak ve ince barsaklar vajinal histerektomi sırasında zedelenebilir. Vajinal histerektomi sırasında; mesane zedelenmesi  %1-2 vakada oluşurken, barsak zedelenmesi %1 den az vakada oluşmaktadır. Zedelenme ameliyat sırasında fark edilirse derhal onarılır, aksi durumda ikinci bir ameliyat gerekli olacaktır.

Erken menopoz: Vajinal histerektomi yapılan kadınlarda menopoza girme yaşı erkene kayabilmektedir. Bunun nedeni ameliyat sırasında oluşan anatomik değişikliklerin yumurtalıkların kan akımını bozması olabilir.

Vajinal histerektomi sonrası toparlanma

Ameliyattan sonraki saatlerde damar yolu ile serumlar, ağrı kesiciler ve bulantı giderici ilaçlar doktorunuzun önerileri doğrultusunda verilecektir. Ağız yolu ile beslenmeye de en kısa zamanda geçilecektir. Hastaların hızlı bir şekilde günlük aktivitelerine dönmeleri teşvik edilir. Hareketliliğin erken başlaması; kan pıhtılarının zatürenin ve gaz ağrılarının önlenmesi açısından önemlidir.

Histerektomi sonrası yaşam

Vajinal histerektomi yapılan kadınların çoğu neticeden memnun kalmaktadır. En çok memnuniyet belirtilen konular  ağrı ve kanama gibi direkt rahimden köken alan şikâyetlerdir.

Çoğu kadın cinselliğe olan ilgilerinde artış olduğunu, seks sırasında duydukları ağrının azaldığını aldıkları hazzın arttığını bildirmektedirler. Fakat bu iyileşme pek çok faktöre bağlıdır. Hastanın yaşı, ameliyatın neden yapıldığı ve kişinin daha önceki ruhsal yapısı önemlidir. Aşağıdaki tabloda bazı şikâyetlerde ameliyat sonrası olan değişiklikleri oransal olarak görebilirsiniz.

 




ŞİKAYET

AMELİYAT ÖNCESİ %

AMELİYAT SONRASI %

Vajinal kanama

59

1 den az

Pelvik ağrı

63

8

Sırt ağrısı

43

17

Hareket sınırlanması

58

2

Uyku bozukluğu

41

21

Yorgunluk

70

25

Karında şişkinlik

48

12

İdrar Kaçırma

20

8






 

Histerektominin alternatifleri nelerdir?

Histerektomi kararı verilmesine yol açan problemlerin bazıları için alternatif metotlar bulunabilir. Bunların bazıları aşağıda sıralanmıştır:
  • Uterin arter embolizasyonu ve miyomektomi, miyomları olanlarda bir alternatif oluşturabilir.
  • Ağır ve kronik pelvik ağrısı olanlarda, ağrı klinikleri bazı çözümlerde bulunabilirler
  • Aşırı vajinal kanaması olan ve kanser şüphesi olmayanlarda “endometrial ablasyon” metotları bir alternatif oluşturabilir.
  • Endometriozis olanlarda GnRH analogları ve projestinler ağrıyı azaltmakta faydalı olabilir.
  • Yüksek dereceli CIN veya carcinoma insitu olanlarda LEEP veya konizasyon ameliyatları alternatif oluşturabilir.

Alternatif tedaviler konusunu mutlaka doktorunuzla konuşup ondan sonra kararınızı vermelisiniz. Her hasta için alternatif tedavi bulunmayabilir.
Telefon: (542)-216 32 32
Elektronik posta: [email protected]