VULVODİNİ (vulvada ağrı)
Bu tanım, vulva olarak tanımlanan dış kadın genital organlarında hissedilen; kanser, enfeksiyon veya cilt hastalığı nedenleri ile oluşmayan kronik ağrı ve rahatsızlık hisleri anlamına gelir. Bu rahatsızlığın oluşmasında pek çok faktör muhtemelen rol almaktadır. Sinirler, hormonlar ve bağışıklık sistemi , muhtemel katılımcılardır.
Genarilize vulvodini, (tüm vulvayı ilgilendiren tip) ve lokalize vulvodini, (vulvanın sadece belli bir bölgesini ilgilendiren tip) olmak üzere iki şekilde karşımıza çıkmaktadır.
Lokalize vulvodini nin özel bir şekli ise vulvar vestibülit sendromu (VVS) olup, bu tabloda ağrı vestibül olarak adlandırılan, vajina girişi ve etrafındaki yakın dokularda basınç veya dokunma ile açığa çıkmaktadır.
Vulvodiniden şikâyet edenler, ağrıyı genellikle yanma, batma veya sızlama şeklinde tanımlarlar. Daha az sıklıkla kaşınma, zonklama, şişme gibi tanımlar da duyulmaktadır.
Bu belirtiler hiç bir öncü uyarı olmadan başlayabildiği gibi bazen de ilgili bölgeye dokunulması ile başlayabilmektedir. Bazı kadınlar ise şikâyetlerinin belli aktivitelerle ilişkili olduğunu söylemektedir örneğin: egzersiz yapmak, idrar yapmak gibi. Ağrı bazen de devamlı olmaktadır.
Vulvodini neden oluşur?
Kompleks bir ağrılı bozukluk olan vulvodininin oluşumunda pek çok faktörün ortaklaşa rol aldığı düşünülmektedir. Bunların başlıcaları aşağıda sıralanmıştır.
- Vulva sinirlerinin zedelenmesi ve tahrişi
- Vestibül bölgesindeki sinir uçlarının artması
- Vulvadaki hücrelerde yangıya yol açan kimyasalların salınması
- Bazı enfeksiyonlara verilen reaksiyon
- Hormonlardaki değişikliklere verilen cevap
- Pelvis tabanındaki kasların zayıflaması
Nasıl teşhis edilir?
Teşhis diğer ihtimallerin ekarte edilmesi şeklinde olur. Bu rahatsızlığı doğrudan teşhis etmeyi sağlayacak herhangi bir test bulunmamaktadır. Dolayısı ile doktorunuz önce hikâyenizi dinleyecek daha sonra ağrı yapabilecek diğer faktörlerin varlığını anlamak için muayenenizi yapacak ve belki bir kaç test isteyecektir.
Muayene sırasında bu şikâyetlere neden olabilecek iltihap, cilt hastalığı vs. olup olmadığı araştırılacak, ağrıyı tetikleyen hassas noktaların varlığı araştırılacaktır.
Tedavi
Vulvodini tedavisinde ilk basamak, rahatsızlığı tetikleyen kumaş, sabun, deodorant, parfüm ve boyaların uzaklaştırılmasıdır. Pamuklu iç çamaşırların giyilmesi, adet zamanı standart petlerin değil pamuktan yapılmış olanların tercih edilmesi önerilir. Bu arada kişi kendini gözlemeli ve rahatsızlığını artıran faktörleri tespit edip uzaklaştırmanın yolunu bulmalıdır. Ağrının arttığı dönemlerde soğuk uygulamaları rahatlatıcı olabilmektedir.
Bazı hastalar şikâyetleri ile belli gıdalar arasında ilişki olduğunu tespit etmektedir. Özellikle kafein, fazla şekerli gıdalar, asitli gıdalar, işlenmiş gıdalar (sucuk, sosis, salam, hazır çorbalar, hazır pişmiş makarnalar, cips, tofu vs) tetikleyici olabilmektedir. Bu gıdalardan uzak durmak şikâyetlerin azalması veya kaybolması konusunda yardımcı olacaktır.
Vulvodini tedavisinde bazı ilaçlardan da faydalanılmaktadır.
Eğer ağrıyı tetikleyen bir nokta veya bölge var ise ( trigger point) buraya yapılacak masajlar veya o bölgeye yapılacak lokal anestetik enjeksiyonları faydalı olabilmektedir.
Bir çeşit anestezi olan sinir blokları kullanılarak kısa süreli ve bazen de uzun süreli rahatlama sağlanabilmektedir.
Cerrahi
Vestibül bölgesinde ağrısı olan (VVS) ve diğer tedavilerden fayda görmeyenlerde bu bölgeniz cerrahi olarak çıkarılması faydalı olabilmektedir. Vulvanın tümünü ilgilendiren ağrılı tablolarda ise cerrahinin yeri bulunmamaktadır.
Bazı hastalar şikâyetleri ile belli gıdalar arasında ilişki olduğunu tespit etmektedir. Özellikle kafein, fazla şekerli gıdalar, asitli gıdalar, işlenmiş gıdalar (sucuk, sosis, salam, hazır çorbalar, hazır pişmiş makarnalar, cips, tofu vs) tetikleyici olabilmektedir. Bu gıdalardan uzak durmak şikâyetlerin azalması veya kaybolması konusunda yardımcı olacaktır.
Vulvodini tedavisinde bazı ilaçlardan da faydalanılmaktadır.
- Lokal anestetikler: hem kısa süreli olarak ağrıyı kontrol etmek için hem de daha uzun süreli kontrol sağlamak için kullanılmaktadır.
- Antidepresanlar ve epilepsi ilaçları: bu tür ilaçların bazıları da vulvodini konusunda yardımcı olabilmektedir.
- Hormonlar. Bazı vakalarda vulvaya sürülen östrojen kremleri faydalı olabilmektedir. Yine bir hormon olan testosteron da bazı vakalarda lokal olarak kullanıldığında faydalı olabilmektedir.
Eğer ağrıyı tetikleyen bir nokta veya bölge var ise ( trigger point) buraya yapılacak masajlar veya o bölgeye yapılacak lokal anestetik enjeksiyonları faydalı olabilmektedir.
Bir çeşit anestezi olan sinir blokları kullanılarak kısa süreli ve bazen de uzun süreli rahatlama sağlanabilmektedir.
Cerrahi
Vestibül bölgesinde ağrısı olan (VVS) ve diğer tedavilerden fayda görmeyenlerde bu bölgeniz cerrahi olarak çıkarılması faydalı olabilmektedir. Vulvanın tümünü ilgilendiren ağrılı tablolarda ise cerrahinin yeri bulunmamaktadır.
Op.Dr.Hüseyin ŞENYURT
Tunus Caddesi 50A/7 ANKARA
Tel:(312) 431 71 71
GSM: (542) 216 32 32
Elektronik posta: [email protected]
Tunus Caddesi 50A/7 ANKARA
Tel:(312) 431 71 71
GSM: (542) 216 32 32
Elektronik posta: [email protected]